EV KADINLIGI  İKAMET SÜRELERİNİN GEÇERLİLİK SÜRELERİ

1. Ev Kadınlığı Sürelerinin Borçlandırılmasında Sigortalılık Başlangıcı Ev kadınlığı süreleri akit ülke mevzuatına göre sigortalılık süresi olarak kabul edilmediğinden bu süreleri borçlananların sözleşmeli ülkelerdeki ikamet başlangıç tarihleri Türkiye’de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilmeyecektir. Ev kadınlığı sürelerini borçlananların sigortalılık başlangıcı 3201 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları gereğince tespit edilecektir.

Örnek 1: Türkiye’de 1/8/2007 tarihinde çalışmaya başlayan kadın sigortalı Azerbaycan’da 1/2/1987-31/1/2006 tarihleri arasında geçen ev kadınlığı süresini borçlanmış ve borcunu ödedikten sonra 18/9/2014 tarihinde aylık talebinde bulunmuştur. Bu durumda, ilgilinin Türkiye’de ilk işe giriş tarihi Türkiye’de çalışmaya başladığı tarihten borçlandığı ev kadınlığında geçen 6840 gün geriye gidilerek 1/8/1988 olarak alınacaktır.

Örnek 2: Türkiye’de sigortalılığı bulunmayan vatandaşımız İzlanda’da 1/1/1994- 31/12/2008 süresinde geçen 5400 gün ev kadınlığı süresini borçlanmıştır. Adı geçen, tahakkuk ettirilen borç miktarını 15/9/2014 tarihinde ödemiştir. Bu durumda ilk işe giriş tarihi, borcun ödendiği tarihten 5400 gün geriye gidilerek 15/9/1999 olarak belirlenecektir. 3201 sayılı Kanunun 5 inci maddesine göre uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce akit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların, tespit edilen işe giriş tarihinden önceki yurt dışında geçen ev kadınlığı sürelerini de borçlanmaları halinde ilk işe giriş tarihi aşağıdaki şekilde tespit edilecektir: a) Borç ödeme tarihi ile ilk işe giriş tarihi arasındaki sigortalılık sürelerinden bir kısmı borçlanılmışsa işe giriş tarihi, borç ödeme tarihinden toplam borçlanılan süre kadar geriye sözleşmeye göre belirlenen ilk işe giriş tarihinden önceki süreye gelmesi halinde bu tarih olarak alınacaktır.

Örnek: Avusturya’daki 1/1/1996-31/12/2016 tarihleri arasındaki sigortalılık süresinden 6910 gün ile 1/2/1991-30/6/1995 tarihleri arasındaki 1590 gün ev kadınlığı süresini borçlanma talebinde bulunan ve borcunu 1/1/2017 tarihinde ödeyen sigortalının ilk işe giriş tarihi borcu ödediği tarihten toplam borçlanılan gün kadar geriye gidilerek 21/5/1993 olarak belirlenecektir. b) Borç ödeme tarihi ile ilk işe giriş tarihi arasındaki sigortalılık sürelerinden bir kısmı borçlanılmışsa işe giriş tarihi, borç ödeme tarihinden toplam borçlanılan süre kadar geriye götürüldüğünde sözleşmeye göre belirlenen ilk işe giriş tarihinden sonraki bir sürenin bulunması halinde sözleşmeye göre belirlenen tarih esas alınacaktır.

Örnek: Azerbaycan’daki 1/11/1996-30/11/2016 tarihleri arasındaki sigortalılık süresinden 3600 gün ile 1/1/1991-31/12/1994 tarihleri arasındaki 1440 gün ev kadınlığı süresini borçlanma talebinde bulunan ve borcunu 1/5/2017 tarihinde ödeyen sigortalının ilk işe giriş tarihi, borcu ödediği tarihten toplam borçlanılan gün kadar geriye gidilerek 1/5/2003 olarak belirlenecektir. Bu tarih, sözleşmeye göre belirlenen ilk işe giriş tarihinden önceki bir tarih olmadığından Azerbaycan’da çalışmaya başladığı 1/11/1996 tarihi ilk işe giriş olarak alınacaktır.

2. Aylık Bağlama Şartları 3201 sayılı Kanunun 6 ncı ve 3201 sayılı Kanuna İlişkin Yönetmeliğin 13 üncü maddesinde borçlandırılan sürelere istinaden hangi şartlarla aylık bağlanacağı belirlenmiştir. Aylık bağlanabilmesi için; yurda kesin dönülmüş, tahakkuk ettirilen borcun tamamının ödenmiş, sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanılmış ve Kuruma yazılı başvuruda bulunulmuş olması şarttır. 3201 sayılı Kanuna göre borçlanılan yurt dışı sürelerine istinaden bağlanan aylıkların kesilmesi ile Kanuna göre bağlanan aylıkların kesilmesinde farklı şartlar aranmaktadır. Bu nedenle borçlanılan sürelere istinaden aylık bağlanırken borçlandırılmamış sözleşmeli ülke hizmetleri aylık hesabında dikkate alınmayacaktır.

2.1. Yurda Kesin Dönüş Yapmak 3201 sayılı Kanuna İlişkin Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesine göre “kesin dönüş” ibaresi, aylık tahsis talebinde bulunanların yurt dışındaki çalışmalarının sona ermesini, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almamaları durumunu ifade etmektedir. Bu tanımda geçen sosyal sigorta ödeneği deyiminden, çalışma yaşamı süresince karşılaşılan hastalık, iş kazası, meslek hastalığı veya işsizlik gibi riskler nedeniyle iş göremezlik veya işsizlik gibi adlar altında yapılan ödenekler anlaşılmalıdır. Sosyal yardım ödeneği ibaresi ise aynı Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde tanımlanmış olup, bulunulan ülke mevzuatı kapsamında, geçimlerini sağlayacak hiçbir geliri olmayan veya mevcut geliriyle geçimlerini sağlamakta güçlük çeken kişilerin asgari geçim düzeyi ile sınırlı olmak üzere geçimlerinin sağlanması amacıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından muhtaçlık durumuna ve süresine göre ödenen, ikamet şartına bağlı nakdi yardımlar anlamını taşımaktadır. Bu açıklamalar çerçevesinde borçlanma yoluyla aylık bağlanmasında aranan kesin dönüş şartı aşağıdaki usul ve esaslar dahilinde uygulanacaktır.

1) 3201 sayılı Kanuna göre borçlanma yaptıktan sonra kesin dönüş yaptığını beyan ederek aylık talebinde bulunanlara, beyanları esas alınarak aylık bağlanacaktır.

2) 3201 sayılı Kanuna göre yurt dışı sürelerini borçlanan sigortalılara aylık bağlanmasında, öncelikle yurt dışındaki çalışmalarının ve varsa ikamete dayalı sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneklerinin sona ermesi şartı aranacaktır. Kesin dönüş ifadesi hiçbir şekilde mutlak anlamda yurt dışında bulunduğu ülkeden Türkiye’ye döndükten sonra tekrar yurt dışına çıkış yapmama şeklinde değerlendirilmeyecektir.

3) Aylığın başlangıç tarihi itibariyle yurt dışında 3201 sayılı Kanuna göre borçlanmaya esas çalışmalarını sürdürdüğü veya ikamete dayalı sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almaya devam ettiği tespit edilen sigortalılara aylık bağlanmayacaktır.

4) Aylığa hak kazanılmasına engel teşkil eden sosyal sigorta ve sosyal yardım ödeneklerinin ortak özelliği ikamete dayalı olmasıdır. Bu nedenle ilgilinin ikametini Türkiye’ye naklettikten sonra da ödenmeye devam eden ödenekler aylığın bağlanmasına engel olmadığı gibi kesilmesine de sebep olmayacaktır.

5) 3201 sayılı Kanuna İlişkin Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin yedinci fıkrasında “Bu yönetmeliğin uygulamasında, evli ya da birlikte yaşayan çiftler için ödenen sosyal yardımlar her iki eş için de ödeniyor gibi kabul edilir” hükmü ile sosyal yardım kavramı genişletildiğinden yurt dışında borçlanma kapsamında süreleri bulunanların eşlerinin sosyal yardım niteliğinde ödenek alması durumunda da yurda kesin dönüş şartı gerçekleşmeyeceğinden bu durumda olanlara malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmayacaktır.

2.2.Borcun Tamamını Ödemek 3201 sayılı Kanuna İlişkin Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde “Borcun tamamının ödenmesi”, aylık talep tarihinden önce en az aylığa hak kazanmaya yetecek süre karşılığı ödenen miktar olarak tanımlanmış, 10 uncu maddesinin altıncı fıkrasında ise üç aylık süre içerisinde borcun bir kısmının ödenmesi halinde, ödenen miktara isabet eden sürenin geçerli sayılacağı hükmüne yer verilmiştir. Yönetmeliğin her iki hükmü birlikte değerlendirildiğinde borcun tamamının ödenmesinden aylığa hak kazanmaya yetecek kadar prim gün sayısının ödenmesi anlaşılacaktır. Aylık bağlamaya yetecek prim gün sayısı kadar ödeme yapmayanlara aylık bağlanmayacaktır.

2.3. Sosyal Güvenlik Kanunlarına Göre Aylığa Hak Kazanmak Borçlandırılan yurt dışı süreleri Ülkemizde yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanılmasında değerlendirilmektedir. Bu durumda yurt dışı sürelerini borçlananların aylığa hak kazanma şartlarının tespitinde; bu Genelgenin ilgili bölümlerinde yapılan açıklamalar doğrultusunda işlem yapılacaktır.

2.4. Kuruma Yazılı Başvuruda Bulunmak 3201 sayılı Kanuna İlişkin Yönetmeliğin 13 üncü maddesine göre, yurt dışında geçen sürelerini borçlandıktan sonra aylık talebinde bulunanlardan başvuru sırasında “Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi”, “3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi” (Ek-38) ile yurt dışında ikamet ederken aylık talebinde bulunanların yurda kesin dönüş şartını yerine getirip getirmediklerinin tespiti için gerektiği hallerde hizmet belgesi alınacaktır. Bu çerçevede aylık talebinde bulunanlardan hizmet belgesi alınmasına ilişkin işlemler aşağıdaki usullere göre tespit edilecektir.

1) Borçlandıkları yurt dışı süreleri ile yurt dışında iken aylık talebinde bulunacak olanların güncel tarihte düzenlenmiş hizmet belgesini ibraz etmeleri istenecektir. Hizmet belgesi, aylık talep tarihinden önceki üç ay içerisinde düzenlenmişse güncel tarihli belge

olarak kabul edilecektir Aylık talebinde bulunanların güncel tarihli hizmet belgesini aylık talep tarihinden sonra ibraz etmeleri halinde yeni talep alınmaksızın ilk aylık talebine göre işlemleri sonuçlandırılacaktır. Aylık talep tarihinde dosyada güncel tarihli hizmet belgesi bulunması halinde başvuru sahiplerinden yeni bir belge istenilmeyecektir. Bu Genelgenin yayımından önce aylık talebinde bulunulmuş ancak henüz sonuçlanmamış başvurularda da aylık talep tarihinden önceki üç ay içerisinde düzenlenmiş hizmet belgeleri güncel tarihli belge olarak kabul edilecektir.

2) “3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi”nde Türkiye’de ikamet ettiklerini beyan edenlerin borçlandıkları yurt dışı süreleri ile aylık talebinde bulunmaları halinde Mernis kayıtlarında ikamet adreslerinin Türkiye olduğunun tespit edilmesi şartıyla borçlanma için ibraz ettikleri yurt dışı sürelerini gösterir hizmet belgesi yeterli görülecek, bunlardan yeni bir belge talep edilmeyecektir. “Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi” dışında aylık talebine dair yazılı bir dilekçe ile yapılan başvurular da kabul edilecektir. Ancak, bu durumda başvuru sahiplerinden “Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi” ile verilmemiş ise 3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi gönderilecek, varsa diğer eksik bilgi ve belgelerin tamamlanması yoluna gidilecektir. Bu durumda, ilk yazılı başvuruya ait dilekçenin tarihi, aylık talep tarihi olarak kabul edilecektir. “Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi” ile “3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi” örnekleri ünitelerce ilgililere verilebileceği gibi, başvuru sahiplerince Kurumun web sayfasından ya da e-Devlet üzerinden de temin edilebilecektir. Borçlandıkları yurt dışı süreleri ile aylık talebinde bulunacak olanların başvuracakları birimler aşağıda belirtilmiştir.

1) İsviçre’deki çalışma sürelerini borçlananlar hariç, 4/1-(a) kapsamında olanlar ile 4/1- (b) kapsamında faaliyeti sona eren ya da Türkiye’de çalışması olmayanların tahsis işlemleri en son borçlanma işlemini yapan sosyal güvenlik il müdürlükleri /sosyal güvenlik merkezlerince sonuçlandırılacaktır.

2) 4/1-(b) kapsamında faaliyeti devam edenler ile yurt dışı borçlanması yaptıktan sonra faaliyetini borçlanma yapılan ilden başka ilde sürdürenlerin tahsis işlemleri, faaliyetin devam ettiği ildeki sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerince sonuçlandırılacaktır.

3) 5434 sayılı Kanun ve 4/1-(c) kapsamında borçlanılan sürelere istinaden yapılacak tahsis işlemleri EHGM Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığınca sonuçlandırılacaktır. Tahsis işlemini sonuçlandıracak il dışındaki başka bir ildeki sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine yapılan aylık başvuruları reddedilmeyecek ve talep belgeleri alınarak en kısa sürede tahsis işlemini yapacak Kurumun ilgili birimine gönderilecektir.

4.Aylıkların Başlangıcı Kanuna göre yurt dışında geçen süreleri borçlananlara bağlanacak malullük ve yaşlılık aylıklarının başlangıcına ilişkin olarak, bu Genelgenin malullük ile yaşlılık aylığının başlangıcına ilişkin hükümleri uygulanacaktır. Yurt dışında çalıştıkları işten ayrıldıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneklerinin sona erdiği ay içinde malullük ve yaşlılık aylığı talebinde bulunan sigortalıların diğer şartları taşımaları halinde aylık talep tarihini takip eden ay başından itibaren aylıkları bağlanacaktır.

ANKARA YURTDIŞI EMEKLİLİK HİZMETLERİ

SOSYAL GÜVENLİK UZMANI

NEVZAT BAYDAR

0312.431.60.62.  0312.431.60.67

0532.446.73.77 . 0532.799.16.69 .WATSAPP

YURT DIŞI BORÇLANMASINDA 2018/38 GENELGE

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU

Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, Kanun ile Yürürlükten Kaldırılan Kanunlar ve İlgili Yönetmeliklere İstinaden Kanunun 4 Üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (a), (b) ve İlk Defa 2008/Ekim Ay Başından İtibaren (c) bendi Kapsamında Sigortalı Olanların Emeklilik İşlemleri ile 3201 Sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanuna Göre Borçlanılan Süreler Dikkate Alınarak Bağlanan Aylıklara İlişkin Emeklilik İşlemleri

GENELGE

2018/38

1. Sigortalılık Başlangıcının Tespiti………………………………………………………………………….136
1.1. Sosyal Güvenlik Sözleşmelerinde Özel Hüküm Bulunan Ülkeler İçin Sigortalılık Başlangıcı ……………………………………………………………………………………………………………..137
1.2. Sosyal Güvenlik Sözleşmesinde Özel Hüküm Bulunmayan Ülkeler ile

Sosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanmamış Ülkeler İçin Sigortalılık Başlangıcı ……………………………………139

1.3. Ev Kadınlığı Sürelerinin Borçlandırılmasında Sigortalılık Başlangıcı …………………….140
2. Aylık Bağlama Şartları………………………………………………………………………………………..141
2.1. Yurda Kesin Dönüş Yapmak……………………………………………………………………………..141

2.2.Borcun Tamamını Ödemek ………………………………………………………………………………..142
2.3. Sosyal Güvenlik Kanunlarına Göre Aylığa Hak Kazanmak …………………………………..142
2.4. Kuruma Yazılı Başvuruda Bulunmak …………………………………………………………………142
3. Aylıkların Başlangıcı…………………………………………………………………………………………..143
4. Yurt Dışı Borçlanmada Aylıkların Hesaplanması……………………………………………………144
5. Aylıkların Kesilmesi ve Yeniden Bağlanması ………………………………………………………..146
5.1. 3201 Sayılı Kanuna Göre ………………………………………………………………………………….146
5.2. İlgili Sosyal Güvenlik Kanununa Göre ……………………………………………………………….147
5.3. Sosyal Güvenlik Destek Primi Uygulaması …………………………………………………………147
6. Diğer ve Ortak Hususlar………………………………………………………………………………………148
6.1. Kısmi Aylıkların Tam Aylığa Dönüştürülmesi …………………………………………………….148
6.2. Hak Sahiplerinin Aylık Bağlama İşlemleri ………………………………………………………….150
6.3. Farklı Sigortalılık Statüsünde Borçlandırılan Yurt Dışı Süreleri …………………………….151
6.4. Borçlandırılan Yurt Dışı Sürelerinin Farklı Statüde Değerlendirilerek Aylık Bağlanması …………………………………………………………………………………………………………………………….151
6.5. Zorunlu Göç Nedeniyle Türk Vatandaşlığına Geçenlerin Tahsis İşlemleri ………………151
6.6. Yoklama İşlemleri ……………………………………………………………………………………………151
6.7. Kazanılmış Haklar……………………………………………………………………………………………152

ALTINCI BÖLÜM
YURTDIŞI BORÇLANMASINDA TAHSİS İŞLEMLERİ
3201 sayılı Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanuna göre borçlandırılan yurt dışı sürelerine ilişkin başlangıcın tespiti, bu sürelerin dikkate alınarak aylık bağlanmasındaki şartlar ile bağlanan aylıkların kesilmesi ve yeniden bağlanmasına ilişkin iş ve işlemler aşağıda açıklanmıştır.
1. Sigortalılık Başlangıcının Tespiti
3201 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre Türkiye’de sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi hizmeti olanların sigortalılık başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise sigortalılığın başlangıcı, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülerek tespit edilmektedir. Sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi hizmeti bulunmayanların sigortalılıklarının başlangıç tarihi ise aynı maddenin üçüncü fıkrasına göre borçlarını tamamen ödedikleri tarihten borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülerek belirlenmektedir.
Ancak, 5510 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesinin yedinci fıkrasına göre 2008 Ekim ayı başından sonra Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayanların bu tarihten önceki süreleri borçlanılmış ise sigortalılığın başlangıcı geriye götürülmeyecektir.
3201 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin beşinci fıkrasında sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmiş ülkelerdeki sürelerini borçlananların, bu ülkelerde ilk defa çalışmaya başladıkları tarihin, ilk işe giriş tarihi olarak dikkate alınmayacağı hükmü yer almaktadır. Ancak, 6552 sayılı Kanun ile bu fıkraya “Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce akit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların akit
137
ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilir.” cümlesi eklenmiştir.
İlk işe giriş tarihinin tespitinde, sosyal güvenlik sözleşmelerinde özel hüküm bulunan ülkeler, sosyal güvenlik sözleşmelerinde özel hüküm bulunmayan ülkeler ile sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkeler ve ülke ayırımı yapılmaksızın ev kadınlığı süreleri açısından üç ayrı uygulama ortaya çıkmış olup yapılacak işlemlere ilişkin usul ve esaslar aşağıda açıklanmıştır.
1.1. Sosyal Güvenlik Sözleşmelerinde Özel Hüküm Bulunan Ülkeler İçin Sigortalılık Başlangıcı
6552 sayılı Kanun ile 3201 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde yapılan değişikliğe göre uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce akit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların, akit ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih Türkiye’de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilecektir.
Ülkemizin Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Bosna Hersek, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İsviçre, İtalya, Kanada, Kebek, KKTC, Lüksemburg, Makedonya, Slovakya ve Kore Cumhuriyeti ile imzaladığı sosyal güvenlik sözleşmelerinde “akit taraflardan birinin mevzuatına göre yardım hakkının kazanılması şartlarının tespitinde, diğer taraf ülkedeki ilk işe başlama tarihi de dikkate alınır” hükmü veya bu anlamda benzer hükümler bulunmaktadır.
Bu düzenleme gereğince sosyal güvenlik sözleşmesinde özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların bu ülkelerdeki ilk işe başlama tarihi, Türkiye’de hiç çalışma yoksa ya da Türkiye’deki sigortalılığın başlangıç tarihinden önce ise Türkiye’de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilecektir.
Kanun ile Kanundan önceki sosyal güvenlik kanunlarında sigortalılık süresi şartını öngören uzun vade sigorta kollarından sağlanan hakların tespitinde sosyal güvenlik sözleşmesinde özel hüküm bulunan akit ülkedeki çalışılmaya başlanılan tarih, Türkiye’de ilk işe giriş tarihi olarak esas alınacaktır.
Kanunun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi, 28 inci maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları ile 32 nci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi hükümleri ile 506 ve 2925 sayılı kanunlara göre aylık bağlanabilmesi için sigortalılık süresi şartı bulunduğundan sosyal güvenlik sözleşmesinde özel hüküm bulunan akit ülkedeki çalışılmaya başlanılan tarihin, Türkiye’de ilk işe giriş tarihi olarak esas alınması sadece bu kapsamdakiler için uygulanacaktır.
1479, 5434 ve mülga 2926 sayılı kanunlarda sigortalılık süresi şartı öngörülmediğinden bu kanunlar kapsamında olanlar hakkında bu düzenleme uygulanmayacaktır. Ancak 1479 ve mülga 2926 sayılı kanunlara tabi sigortalılığı bulunanlardan 2008/Ekim ayı başından sonra malullük aylığı talebinde bulunanlar için Kanunun malullük aylığı bağlama şartları geçerli olduğundan bu kapsamda aylık bağlanacakların özel hüküm bulunan sözleşmeli ülkelerdeki ilk işe başlama tarihi Ülkemizde ilk işe giriş tarihi olarak alınacaktır.
Örnek 1: Türkiye’de Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında 1/6/2014 tarihinde, Almanya’da ise 1/1/1983 tarihinde çalışmaya başlayan sigortalı Almanya’da 1/1/1983-31/12/1997 süresinde geçen 5400 gün çalışmasını borçlanmıştır. Sigortalı, adına tahakkuk ettirilen borç miktarını 12/9/2016 tarihinde ödemiş ve aynı tarihte aylık talebinde bulunmuştur. Bu durumda ilgilinin Türkiye’de ilk işe giriş tarihi 1/1/1983 olarak dikkate alınacak ve aylığa hak kazanıp kazanmadığının tespiti bu tarihe göre yapılacaktır.

Örnek 2: Türkiye’de 506 sayılı Kanuna göre 1/4/2008 tarihinde, Belçika’da ise 1/1/1980 tarihinde çalışmaya başlayan sigortalı, Belçika’da 1/1/1984-31/12/1997 süresinde geçen 5040 gün çalışmasını borçlanmıştır. Sigortalı, adına tahakkuk ettirilen borç miktarını 5/4/2017 tarihinde ödemiş ve 17/7/2017 tarihinde aylık talebinde bulunmuştur. Bu durumda ilgilinin Türkiye’de ilk işe giriş tarihi 1/1/1980 olarak alınacak ve aylığa hak kazanıp kazanmadığının tespiti bu tarihe göre yapılacaktır.
Örnek 3: 7/5/2004 tarihinde vefat eden ve Türkiye’de 506 sayılı Kanuna göre 1/1/2004-31/1/2004 tarihleri arasında 30 gün sigortalı çalışması bulunan ve 1/1/2000 tarihinde izinle Türk vatandaşlığını kaybeden sigortalının Türk vatandaşı olan hak sahibi 11/9/2015 tarihinde müteveffanın Fransa’da 7/5/1985-6/10/1987 tarihleri arasında Türk vatandaşı olarak geçen çalışma sürelerini (870 gün) borçlanma talebinde bulunmuş ve borcunu ödemiştir. Bu durumda Türkiye’deki ilk işe giriş tarihi 7/5/1985 olarak alınacak, yazılı talebini takip eden ay başından itibaren ölüm aylıkları bağlanacaktır.
Örnek 4: Türkiye’de Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında 1/8/2013 tarihinde çalışmaya başlayan sigortalı Hırvatistan’da 1/1/2000 tarihinde çalışmaya başlamış ve bu ülkede geçen 1/5/2000-1/5/2005 tarihleri arasındaki hizmetlerini borçlanarak borcunu ödedikten sonra 20/9/2014 tarihinde malullük aylığı talebinde bulunmuştur. Bu durumda ilgilinin Türkiye’de ilk işe giriş tarihi 1/1/2000 olarak dikkate alınacak ve aylığa hak kazanıp kazanmadığının tespiti bu tarihe göre yapılacaktır.
3201 sayılı Kanuna eklenen geçici 8 inci madde ile sosyal güvenlik sözleşmesinde açık hüküm bulunan ülkelerdeki ilk işe giriş tarihlerinin Türkiye’de ilk defa işe girdikleri tarih olarak alınması ile ilgili olarak 11/9/2014 tarihinden önce Kurum aleyhine açılmış ve henüz sonuçlanmamış davalardan feragat edenlere dava konusu talep dilekçelerine istinaden yeni düzenleme doğrultusunda işlem yapılması imkanı verilmiştir.
11/9/2014 (hariç) tarihinden önce Kurum aleyhine dava açan ve henüz davası neticelenmemiş olanların, davalarından feragat ettiklerini gösterir mahkeme kararının aslı veya bu kararın onaylı örneği ekli dilekçe (Ek-39) ile Kuruma başvurmaları halinde, borçlanılan sürelerin geçtiği sözleşmeli ülkedeki ilk işe giriş tarihi esas alınmak suretiyle dava konusu aylık talebi dikkate alınarak diğer aylık bağlama şartlarının da yerine gelmesi durumunda aylıkları bağlanacaktır.
Örnek 5: Türkiye’de 8/1/2014-28/1/2014 tarihlerinde Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında sigortalı çalışmaya başlayan 1/1/1965 doğumlu erkek sigortalı, Avusturya’da geçen 1/1/1985-31/12/2013 çalışma süresinden 1/1/1989-31/12/2013 tarihleri arasında geçen süresini borçlanmış ve borcunu 4/4/2014 tarihinde ödeyerek aynı gün yaşlılık aylığı talebinde bulunmuştur. Bu talebin Kurumca aylık bağlama şartları yerine gelmediği gerekçesiyle reddedilmesi üzerine sigortalı 10/7/2014 tarihinde mahkemeye başvurmuştur. İlgilinin 6552 sayılı Kanuna istinaden 11/9/2014 tarihinden sonra Kurum aleyhine açmış olduğu davadan vazgeçerek aylık bağlanması talebinde bulunması halinde, ilk aylık talebi olan 4/4/2014 tarihi ile Avusturya’daki ilk işe giriş tarihi olan 1/1/1985 tarihleri esas alınarak aylığa hak kazanıp kazanmadığının tespiti yapılacaktır. 11/9/2014 tarihinden önce sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilen ülkede ilk defa çalışmaya başlanılan tarihin, Ülkemizde ilk işe giriş tarihi olarak dikkate alınmaması nedeniyle aylık talepleri reddedilenlerden, açtıkları dava sonucunda kesinleşen mahkeme kararında sadece ilk işe giriş tarihinin tespitine ilişkin hüküm bulunanların sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilen ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih esas alınarak diğer şartların yerine gelmesi koşuluyla reddedilen taleplerine göre aylıkları bağlanacaktır.
139
1.2. Sosyal Güvenlik Sözleşmesinde Özel Hüküm Bulunmayan Ülkeler ile Sosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanmamış Ülkeler İçin Sigortalılık Başlangıcı
Danimarka, İngiltere, İsveç, Libya, Norveç, Romanya, Sırbistan ve Karadağ ile imzalanan sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce akit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunmamaktadır. Bu ülkeler ve Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi kapsamında hizmet birleştirmesi yapılan İspanya ve Portekiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde geçen sürelerini borçlananların ilk işe giriş tarihi, 3201 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları hükmü gereğince belirlenecektir.
Türkiye’de sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi hizmeti bulunmayanların sigortalılıklarının başlangıç tarihi, borçlarını tamamen ödedikleri tarihten borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülmek suretiyle tespit edilecektir.
Örnek 1: Türkiye’de sigortalılığı bulunmayan vatandaşımız İngiltere’de 1/1/1984-31/12/1999 süresinde geçen 5760 gün sigortalılık süresini borçlanmıştır. Adı geçen, tahakkuk ettirilen borç miktarını 15/9/2014 tarihinde ödemiş ve aynı tarihte aylık talebinde bulunmuştur. Ülkemiz ile İngiltere arasında yürürlükte bulunan sosyal güvenlik sözleşmesinde, Türk sigortasına girişinden önce İngiltere sigortasına girişin, Türk sigortasına giriş olarak kabul edileceğine ilişkin bir hüküm yer almadığından adı geçenin ilk işe giriş tarihi, borcunu ödediği tarihten 5760 gün geriye götürülerek 15/9/1998 olarak belirlenecektir.
Türkiye’deki sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise sigortalılığın başlangıç tarihi borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülecektir.
Örnek 2: Türkiye’de 506 sayılı Kanun kapsamında 10/2/1995-30/6/1995 tarihleri arasında sigortalı olan ve Amerika’da 1/1/1979-1/1/1994 tarihleri arasında geçen 15 yıllık sigortalılık süresini borçlanarak, borcunu 14/4/2017 tarihinde ödeyen ve bu süreleri Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında değerlendirilen kadın sigortalının yaşlılık aylığına hak kazanma şartlarını yerine getirip getirmediğinin tespitinde, sigortalılık süresinin başlangıç tarihi, 10/2/1995 tarihinden 15 yıl geriye götürülerek 10/2/1980 olarak belirlenecektir.
Türkiye’de sigortalılığı bulunmayanlardan birden fazla yurt dışı hizmet borçlanması yapanların, borçlanılan toplam gün sayısı esas alınarak, sigortalılık süresinin başlangıcı en son borcun ödendiği tarihten geriye götürülerek tespit edilecektir.
Örnek 3: Türkiye’de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması olmayan sigortalı Irak’ta geçen 2/10/1986-21/2/2004 tarihleri arasındaki 6260 gün hizmetini borçlanmış ve borcunu 30/4/2004 tarihinde ödemiştir. Aynı sigortalı bu kez Cezayir’de 1/2/1980-31/1/1982 tarihleri arasında geçen 720 gün hizmetini borçlanarak 3/5/2010 tarihinde ödemiştir. Borcun en son ödendiği tarih olan 3/5/2010 tarihinden, toplam borçlanılan 6980 gün kadar geriye gidilerek ilgilinin Türkiye’de ilk işe giriş tarihi 13/12/1990 olarak dikkate alınacaktır.
Yurt dışı sürelerini borçlanarak borcunu ödedikten sonra Türkiye’de sigortalılığı başlayanların sigortalılık süresinin başlangıcı borcun ödendiği tarihten borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülerek tespit edilecektir.
Örnek 4: Türkiye’de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması olmayan sigortalı Hindistan’da geçen 14/2/1995-28/12/2000 tarihleri arasındaki 2115 gün hizmetini Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında borçlanarak borcunu 30/11/2002 tarihinde ödemiştir. Bu kişi daha sonra Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında 25/11/2006 tarihinden itibaren çalışmaya başlamıştır. Bu durumda sigortalının Türkiye’deki ilk işe giriş tarihi, Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında çalışmaya başladığı tarih dikkate alınmadan borcun ödendiği 30/11/2002 tarihinden borçlanılan 2115 gün geriye gidilerek bulunan 15/1/1997 olarak alınacaktır.
140
İlk defa borçlanma yaparak borcunu ödeyip Türkiye’de sigortalılığı başladıktan sonra bu tarihten önceki yurt dışı sürelerini ikinci bir borçlanma yaparak ödeyenlerin sigortalılık süresinin başlangıcı, Türkiye’deki başlangıç tarihinden borçlanılan toplam gün sayısı kadar geriye götürülerek tespit edilecektir.
Örnek 5: Türkiye’de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması olmayan sigortalı Rusya’da geçen 4/2/1996-18/12/2001 tarihleri arasındaki 2115 gün hizmetini Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında borçlanarak borcunu 30/4/2002 tarihinde ödemiştir. Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında 30/6/2009 tarihinden itibaren çalışmaya başlayan sigortalı Kazakistan’da geçen 7/10/2003-11/11/2005 tarihleri arasındaki 755 gün hizmetini de 1/9/2010 tarihli talebine istinaden borçlanarak borcunu 4/11/2010 tarihinde ödemiştir. Bu durumda ilgilinin sigortalılık başlangıcı, Türkiye’de çalışmaya başladığı 30/6/2009 tarihinden toplam 2870 gün geriye götürülerek 10/7/2001 olarak alınacaktır.
İlk defa borçlanma yaparak borcunu ödeyip Türkiye’de sigortalılığı başladıktan sonra bu tarihten sonraki yurt dışı sürelerini ikinci bir borçlanma yaparak ödeyenlerin sigortalılık süresinin başlangıcı, Türkiye’de ilk işe giriş tarihinden ilk borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülerek tespit edilecektir.
Örnek 6: Türkiye’de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması olmayan sigortalı Suudi Arabistan’da geçen 10/1/1992-22/7/1997 tarihleri arasındaki 1993 gün hizmetini borçlanmış ve borcunu 25/9/1997 tarihinde ödemiştir. Daha sonra Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında 21/6/2004 tarihinden itibaren çalışmaya başlamıştır. Türkiye’deki çalışmasından sonra Irak’ta 2/10/2008-20/2/2011 tarihleri arasında çalıştığı 859 gün hizmetini 25/8/2013 tarihinde borçlanarak borcunu 19/11/2013 tarihinde ödemiştir. Bu durumda ilgilinin sigortalılık başlangıç tarihi, Türkiye’de ilk işe giriş tarihinden, bu tarihten önce sadece Suudi Arabistan’da geçen 1993 gün geriye götürülerek, 8/12/1998 olarak alınacaktır.
1.3. Ev Kadınlığı Sürelerinin Borçlandırılmasında Sigortalılık Başlangıcı
Ev kadınlığı süreleri akit ülke mevzuatına göre sigortalılık süresi olarak kabul edilmediğinden bu süreleri borçlananların sözleşmeli ülkelerdeki ikamet başlangıç tarihleri Türkiye’de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilmeyecektir. Ev kadınlığı sürelerini borçlananların sigortalılık başlangıcı 3201 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları gereğince tespit edilecektir.
Örnek 1: Türkiye’de 1/8/2007 tarihinde çalışmaya başlayan kadın sigortalı Azerbaycan’da 1/2/1987-31/1/2006 tarihleri arasında geçen ev kadınlığı süresini borçlanmış ve borcunu ödedikten sonra 18/9/2014 tarihinde aylık talebinde bulunmuştur. Bu durumda, ilgilinin Türkiye’de ilk işe giriş tarihi Türkiye’de çalışmaya başladığı tarihten borçlandığı ev kadınlığında geçen 6840 gün geriye gidilerek 1/8/1988 olarak alınacaktır.
Örnek 2: Türkiye’de sigortalılığı bulunmayan vatandaşımız İzlanda’da 1/1/1994-31/12/2008 süresinde geçen 5400 gün ev kadınlığı süresini borçlanmıştır. Adı geçen, tahakkuk ettirilen borç miktarını 15/9/2014 tarihinde ödemiştir. Bu durumda ilk işe giriş tarihi, borcun ödendiği tarihten 5400 gün geriye gidilerek 15/9/1999 olarak belirlenecektir.
3201 sayılı Kanunun 5 inci maddesine göre uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce akit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların, tespit edilen işe giriş tarihinden önceki yurt dışında geçen ev kadınlığı sürelerini de borçlanmaları halinde ilk işe giriş tarihi aşağıdaki şekilde tespit edilecektir:
a) Borç ödeme tarihi ile ilk işe giriş tarihi arasındaki sigortalılık sürelerinden bir kısmı borçlanılmışsa işe giriş tarihi, borç ödeme tarihinden toplam borçlanılan süre kadar geriye
141
götürüldüğünde sözleşmeye göre belirlenen ilk işe giriş tarihinden önceki süreye gelmesi halinde bu tarih olarak alınacaktır.
Örnek: Avusturya’daki 1/1/1996-31/12/2016 tarihleri arasındaki sigortalılık süresinden 6910 gün ile 1/2/1991-30/6/1995 tarihleri arasındaki 1590 gün ev kadınlığı süresini borçlanma talebinde bulunan ve borcunu 1/1/2017 tarihinde ödeyen sigortalının ilk işe giriş tarihi borcu ödediği tarihten toplam borçlanılan gün kadar geriye gidilerek 21/5/1993 olarak belirlenecektir.
b) Borç ödeme tarihi ile ilk işe giriş tarihi arasındaki sigortalılık sürelerinden bir kısmı borçlanılmışsa işe giriş tarihi, borç ödeme tarihinden toplam borçlanılan süre kadar geriye götürüldüğünde sözleşmeye göre belirlenen ilk işe giriş tarihinden sonraki bir sürenin bulunması halinde sözleşmeye göre belirlenen tarih esas alınacaktır.
Örnek: Azerbaycan’daki 1/11/1996-30/11/2016 tarihleri arasındaki sigortalılık süresinden 3600 gün ile 1/1/1991-31/12/1994 tarihleri arasındaki 1440 gün ev kadınlığı süresini borçlanma talebinde bulunan ve borcunu 1/5/2017 tarihinde ödeyen sigortalının ilk işe giriş tarihi, borcu ödediği tarihten toplam borçlanılan gün kadar geriye gidilerek 1/5/2003 olarak belirlenecektir. Bu tarih, sözleşmeye göre belirlenen ilk işe giriş tarihinden önceki bir tarih olmadığından Azerbaycan’da çalışmaya başladığı 1/11/1996 tarihi ilk işe giriş olarak alınacaktır.
2. Aylık Bağlama Şartları
3201 sayılı Kanunun 6 ncı ve 3201 sayılı Kanuna İlişkin Yönetmeliğin 13 üncü maddesinde borçlandırılan sürelere istinaden hangi şartlarla aylık bağlanacağı belirlenmiştir.
Aylık bağlanabilmesi için; yurda kesin dönülmüş, tahakkuk ettirilen borcun tamamının ödenmiş, sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanılmış ve Kuruma yazılı başvuruda bulunulmuş olması şarttır.
3201 sayılı Kanuna göre borçlanılan yurt dışı sürelerine istinaden bağlanan aylıkların kesilmesi ile Kanuna göre bağlanan aylıkların kesilmesinde farklı şartlar aranmaktadır. Bu nedenle borçlanılan sürelere istinaden aylık bağlanırken borçlandırılmamış sözleşmeli ülke hizmetleri aylık hesabında dikkate alınmayacaktır.
2.1. Yurda Kesin Dönüş Yapmak
3201 sayılı Kanuna İlişkin Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesine göre “kesin dönüş” ibaresi, aylık tahsis talebinde bulunanların yurt dışındaki çalışmalarının sona ermesini, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almamaları durumunu ifade etmektedir.
Bu tanımda geçen sosyal sigorta ödeneği deyiminden, çalışma yaşamı süresince karşılaşılan hastalık, iş kazası, meslek hastalığı veya işsizlik gibi riskler nedeniyle iş göremezlik veya işsizlik gibi adlar altında yapılan ödenekler anlaşılmalıdır.
Sosyal yardım ödeneği ibaresi ise aynı Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde tanımlanmış olup, bulunulan ülke mevzuatı kapsamında, geçimlerini sağlayacak hiçbir geliri olmayan veya mevcut geliriyle geçimlerini sağlamakta güçlük çeken kişilerin asgari geçim düzeyi ile sınırlı olmak üzere geçimlerinin sağlanması amacıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından muhtaçlık durumuna ve süresine göre ödenen, ikamet şartına bağlı nakdi yardımlar anlamını taşımaktadır.
Bu açıklamalar çerçevesinde borçlanma yoluyla aylık bağlanmasında aranan kesin dönüş şartı aşağıdaki usul ve esaslar dahilinde uygulanacaktır.
1) 3201 sayılı Kanuna göre borçlanma yaptıktan sonra kesin dönüş yaptığını beyan ederek aylık talebinde bulunanlara, beyanları esas alınarak aylık bağlanacaktır.
142
2) 3201 sayılı Kanuna göre yurt dışı sürelerini borçlanan sigortalılara aylık bağlanmasında, öncelikle yurt dışındaki çalışmalarının ve varsa ikamete dayalı sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneklerinin sona ermesi şartı aranacaktır. Kesin dönüş ifadesi hiçbir şekilde mutlak anlamda yurt dışında bulunduğu ülkeden Türkiye’ye döndükten sonra tekrar yurt dışına çıkış yapmama şeklinde değerlendirilmeyecektir.
3) Aylığın başlangıç tarihi itibariyle yurt dışında 3201 sayılı Kanuna göre borçlanmaya esas çalışmalarını sürdürdüğü veya ikamete dayalı sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almaya devam ettiği tespit edilen sigortalılara aylık bağlanmayacaktır.
4) Aylığa hak kazanılmasına engel teşkil eden sosyal sigorta ve sosyal yardım ödeneklerinin ortak özelliği ikamete dayalı olmasıdır. Bu nedenle ilgilinin ikametini Türkiye’ye naklettikten sonra da ödenmeye devam eden ödenekler aylığın bağlanmasına engel olmadığı gibi kesilmesine de sebep olmayacaktır.
5) 3201 sayılı Kanuna İlişkin Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin yedinci fıkrasında “Bu yönetmeliğin uygulamasında, evli ya da birlikte yaşayan çiftler için ödenen sosyal yardımlar her iki eş için de ödeniyor gibi kabul edilir” hükmü ile sosyal yardım kavramı genişletildiğinden yurt dışında borçlanma kapsamında süreleri bulunanların eşlerinin sosyal yardım niteliğinde ödenek alması durumunda da yurda kesin dönüş şartı gerçekleşmeyeceğinden bu durumda olanlara malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmayacaktır.
2.2.Borcun Tamamını Ödemek
3201 sayılı Kanuna İlişkin Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde “Borcun tamamının ödenmesi”, aylık talep tarihinden önce en az aylığa hak kazanmaya yetecek süre karşılığı ödenen miktar olarak tanımlanmış, 10 uncu maddesinin altıncı fıkrasında ise üç aylık süre içerisinde borcun bir kısmının ödenmesi halinde, ödenen miktara isabet eden sürenin geçerli sayılacağı hükmüne yer verilmiştir.
Yönetmeliğin her iki hükmü birlikte değerlendirildiğinde borcun tamamının ödenmesinden aylığa hak kazanmaya yetecek kadar prim gün sayısının ödenmesi anlaşılacaktır. Aylık bağlamaya yetecek prim gün sayısı kadar ödeme yapmayanlara aylık bağlanmayacaktır.
2.3. Sosyal Güvenlik Kanunlarına Göre Aylığa Hak Kazanmak
Borçlandırılan yurt dışı süreleri Ülkemizde yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanılmasında değerlendirilmektedir. Bu durumda yurt dışı sürelerini borçlananların aylığa hak kazanma şartlarının tespitinde; bu Genelgenin ilgili bölümlerinde yapılan açıklamalar doğrultusunda işlem yapılacaktır.
2.4. Kuruma Yazılı Başvuruda Bulunmak
3201 sayılı Kanuna İlişkin Yönetmeliğin 13 üncü maddesine göre, yurt dışında geçen sürelerini borçlandıktan sonra aylık talebinde bulunanlardan başvuru sırasında “Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi”, “3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi” (Ek-38) ile yurt dışında ikamet ederken aylık talebinde bulunanların yurda kesin dönüş şartını yerine getirip getirmediklerinin tespiti için gerektiği hallerde hizmet belgesi alınacaktır.
Bu çerçevede aylık talebinde bulunanlardan hizmet belgesi alınmasına ilişkin işlemler aşağıdaki usullere göre tespit edilecektir.
1) Borçlandıkları yurt dışı süreleri ile yurt dışında iken aylık talebinde bulunacak olanların güncel tarihte düzenlenmiş hizmet belgesini ibraz etmeleri istenecektir. Hizmet belgesi, aylık talep tarihinden önceki üç ay içerisinde düzenlenmişse güncel tarihli belge
143
olarak kabul edilecektir. Aylık talebinde bulunanların güncel tarihli hizmet belgesini aylık talep tarihinden sonra ibraz etmeleri halinde yeni talep alınmaksızın ilk aylık talebine göre işlemleri sonuçlandırılacaktır. Aylık talep tarihinde dosyada güncel tarihli hizmet belgesi bulunması halinde başvuru sahiplerinden yeni bir belge istenilmeyecektir. Bu Genelgenin yayımından önce aylık talebinde bulunulmuş ancak henüz sonuçlanmamış başvurularda da aylık talep tarihinden önceki üç ay içerisinde düzenlenmiş hizmet belgeleri güncel tarihli belge olarak kabul edilecektir.
2) “3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi”nde Türkiye’de ikamet ettiklerini beyan edenlerin borçlandıkları yurt dışı süreleri ile aylık talebinde bulunmaları halinde Mernis kayıtlarında ikamet adreslerinin Türkiye olduğunun tespit edilmesi şartıyla borçlanma için ibraz ettikleri yurt dışı sürelerini gösterir hizmet belgesi yeterli görülecek, bunlardan yeni bir belge talep edilmeyecektir.
“Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi” dışında aylık talebine dair yazılı bir dilekçe ile yapılan başvurular da kabul edilecektir. Ancak, bu durumda başvuru sahiplerinden “Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi” ile verilmemiş ise 3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi gönderilecek, varsa diğer eksik bilgi ve belgelerin tamamlanması yoluna gidilecektir. Bu durumda, ilk yazılı başvuruya ait dilekçenin tarihi, aylık talep tarihi olarak kabul edilecektir.
“Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi” ile “3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi” örnekleri ünitelerce ilgililere verilebileceği gibi, başvuru sahiplerince Kurumun web sayfasından ya da e-Devlet üzerinden de temin edilebilecektir.
Borçlandıkları yurt dışı süreleri ile aylık talebinde bulunacak olanların başvuracakları birimler aşağıda belirtilmiştir.
1) İsviçre’deki çalışma sürelerini borçlananlar hariç, 4/1-(a) kapsamında olanlar ile 4/1-(b) kapsamında faaliyeti sona eren ya da Türkiye’de çalışması olmayanların tahsis işlemleri en son borçlanma işlemini yapan sosyal güvenlik il müdürlükleri /sosyal güvenlik merkezlerince sonuçlandırılacaktır.
2) 4/1-(b) kapsamında faaliyeti devam edenler ile yurt dışı borçlanması yaptıktan sonra faaliyetini borçlanma yapılan ilden başka ilde sürdürenlerin tahsis işlemleri, faaliyetin devam ettiği ildeki sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerince sonuçlandırılacaktır.
3) 5434 sayılı Kanun ve 4/1-(c) kapsamında borçlanılan sürelere istinaden yapılacak tahsis işlemleri EHGM Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığınca sonuçlandırılacaktır.
Tahsis işlemini sonuçlandıracak il dışındaki başka bir ildeki sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine yapılan aylık başvuruları reddedilmeyecek ve talep belgeleri alınarak en kısa sürede tahsis işlemini yapacak Kurumun ilgili birimine gönderilecektir.
3. Aylıkların Başlangıcı
Kanuna göre yurt dışında geçen süreleri borçlananlara bağlanacak malullük ve yaşlılık aylıklarının başlangıcına ilişkin olarak, bu Genelgenin malullük ile yaşlılık aylığının başlangıcına ilişkin hükümleri uygulanacaktır.
Yurt dışında çalıştıkları işten ayrıldıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneklerinin sona erdiği ay içinde malullük ve yaşlılık aylığı talebinde bulunan sigortalıların diğer şartları taşımaları halinde aylık talep tarihini takip eden ay başından itibaren aylıkları bağlanacaktır
144
4. Yurt Dışı Borçlanmada Aylıkların Hesaplanması
Borçlanılan yurt dışı sürelerine istinaden 4/1-(a) ve 4/1-(b) kapsamında bağlanacak malullük, yaşlılık ve ölüm aylıklarının hesaplanmasında bu Genelgenin ilgili hükümleri uygulanacaktır.
İlk defa 2008/Ekim ayı başından itibaren 4/1-(c) kapsamında sigortalı olanlara ilişkin olarak Kanunun geçici 7 nci maddesinin yedinci fıkrasının; “Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendine göre ilk defa sigortalı olanların sigortalılık başlangıç tarihinden önceki süreleri, bu Kanunun 41 ve 46 ncı maddeleri, 5434 sayılı Kanunun ek 31 inci maddesi ile 3201 sayılı Kanuna göre borçlandırılmaları halinde, sigortalılığın başlangıç tarihinin geriye götürülmesini ve haklarında bu Kanunun geçici maddelerinin uygulanmasını gerektirmez.” hükmü uyarınca 2008 yılı Ekim ayı başından sonra Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre ilk defa sigortalı olan ve diğer sigortalılık statüleri dahil, 3201 sayılı Kanuna göre yurt dışı hizmet borçlanması yapan sigortalıların aylık talepleri Kanunun 53 üncü maddesine göre tespit edilecek sigortalılık statüsü ile bu statünün öngördüğü şartlara göre sonuçlandırılacaktır.
3201 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesinin ikinci fıkrasının; “5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayanların 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki yurt dışı borçlanma süreleri de, aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında değerlendirilir. Bunların aylıklarının hesabında 5510 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesi hükümleri uygulanır.” hükmüne göre aylıkların hesabı Kanunun geçici 2 nci maddesine göre yapılacaktır.
Örnek 1: 30/3/2014 tarihinde yapılan seçimler sonucunda belediye başkanı seçilip 5510 sayılı Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamında ilk defa sigortalı olan 8/12/1956 doğumlu erkek sigortalı İsveç’te 20/7/1985-20/11/2007 tarihleri arasında geçen 8040 gün (22 yıl 4 ay) hizmet süresini borçlanmıştır. Sigortalı, adına tahakkuk eden borç miktarını 3/8/2015 tarihinde ödemiş ve 9/12/2016 tarihinde yaşlılık aylığı talebinde bulunmuştur.
Bu durumda sigortanın yurt dışında geçen ve borçlanılan 20/7/1985-20/11/2007 tarihleri arasındaki 8040 günlük (22 yıl 4 ay) hizmet süresi 4/1-(b) kapsamında değerlendirilecek, 30/3/2014-9/12/2016 tarihleri arasındaki 969 gün (2 yıl 8 ay 9 gün) 4/1-(c) kapsamındaki hizmet süresi ile toplam 9009 prim ödeme gün sayısı olacaktır.
Kanunun geçici 7 nci maddesinin yedinci fıkrası ile Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa 4/1-(c) kapsamında sigortalı olanların sigortalılık başlangıç tarihinden önceki sürelerini borçlanmaları halinde, sigortalılığın başlangıç tarihinin geriye götürülmesini ve haklarında bu Kanunun geçici maddelerinin uygulanmasını gerektirmeyeceği hükmü uyarınca, Kanunun 53 üncü maddesinin son fıkrasına göre son defa tabi olduğu 4/1-(c) sigortalılık hali esas alınarak aylık talebi Kanunun 28 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrası hükümlerine göre değerlendirilip 60 yaşını doldurduğundan ve 9000 günden fazla prim ödeme gün sayısı olduğundan geçici 2 nci maddeye göre hesaplanacak aylık bağlanacaktır.
Örnek 2: Türkiye’de 5510 sayılı Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamında 8/2/2011 tarihinde çalışmaya başlayan 3/9/1966 doğumlu erkek sigortalı Danimarka’da 21/7/1985-5/8/1992 tarihleri arasında geçen 2535 gün (7 yıl 15 gün) ve 1/6/1994-15/10/2010 tarihleri arasında geçen 5895 gün (16 yıl 4 ay 15 gün) hizmet süresini borçlanmıştır. Sigortalı, adına tahakkuk eden borç miktarını 3/5/2013 tarihinde ödemiş ve 5/9/2016 tarihinde aylık talebinde bulunmuştur.
Yurt dışında geçen ve borçlanılan sürelerden 21/7/1985-5/8/1992 ve 1/6/1994-30/9/2008 tarihleri arasındaki 7695 gün (21 yıl 4 ay 15 gün) hizmet süresi 4/1-(b) kapsamında
145
1/10/2008-15/10/2010 tarihleri arasındaki 735 gün (2 yıl 15 gün) 4/1-(c) kapsamında geçmiş hizmet süresi olarak değerlendirilecektir.
Kanunun 53 üncü maddesinin son fıkrasına göre tüm sigortalılık süresi içinde en fazla sigortalılığının geçtiği 4/1-(b) sigortalılık statüsü esas alınarak tahsis talebi incelenecek olup, sigortalılık başlangıç tarihi, Türkiye’de ilk işe giriş tarihinden, bu tarihten önceki borçlanılan yurt dışı süreleri kadar (8430 gün) geriye götürülerek tespit edilerek 8/9/1987 olarak dikkate alınacaktır. Bu durumda 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin ikinci fıkrası hükümlerine göre 1/6/2002 tarihi itibariyle yapılan değerlendirmede sigortalının hizmet süresi 14 yıl 8 ay 23 gün olup, 50 yaş ve 9000 prim ödeme gün sayısı koşulunu gerçekleştirdiğinden 5510 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesine göre hesaplanacak aylık bağlanacaktır.
Örnek 3: Türkiye’de ilk defa 29/3/2009 tarihinde 4/1-(c) kapsamında, Avusturya’da ise 1/2/1986 tarihinde çalışmaya başlayan sigortalı Avusturya’da 1/10/2000-30/9/2006 tarihleri arasında geçen 2160 gün (6 yıl) çalışmasını borçlanarak ödemiştir. Kurumumuz Sağlık Kurulunca çalışma gücü kaybı oranı % 40 olarak tespit edilen sigortalı 20/5/2016 tarihinde tarafına engelliliği nedeniyle yaşlılık aylığı bağlanmasını talep etmiştir.
5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin beşinci fıkrasında sigortalılık süresi şartı öngörüldüğünden ve Avusturya ile imzalanan sosyal güvenlik sözleşmesinde “akit taraflardan birinin mevzuatına göre yardım hakkının kazanılması şartlarının tespitinde, diğer taraf ülkedeki ilk işe başlama tarihi de dikkate alınır.” şeklinde özel düzenleme bulunduğundan, Türkiye’de ilk işe giriş tarihi 1/2/1986 olarak dikkate alınacak ve 18 yıllık sigortalılık süresi ile 4740 gün prim ödeme gün sayısı bulunduğundan tarafına, Kanunun 53 üncü maddesi esas alınarak en fazla (2573 gün) hizmetinin bulunduğu 4/1-(c) kapsamında ve geçici 2 madde uygulanmak suretiyle aylık bağlanacaktır.
Örnek 4: Türkiye’de 506 sayılı Kanuna tabi 1/7/1985-10/8/1985 tarihleri arasında 40 gün (1 ay 10 gün) çalışması bulunan 7/10/1964 doğumlu erkek sigortalı 20/7/2011 tarihinde 4/1-(c) kapsamında çalışmaya başladıktan sonra ABD’de 1/11/1988-30/6/1990 ve 1/10/1992-30/9/2010 tarihleri arasındaki 7080 gün (19 yıl 8 ay ) hizmet süresini borçlanmış olup, adına tahakkuk ettirilen borcu ödeyerek 11/10/2016 tarihinde yaşlılık aylığı talebinde bulunmuştur.
Yurt dışında geçen ve borçlanılan sürelerden 1/11/1988-30/6/1990 ve 1/10/1992-30/9/2008 tarihleri arasındaki 6360 gün (17 yıl 8 ay) hizmet süresi 4/1-(b) kapsamında 1/10/2008-30/9/2010 tarihleri arasındaki 720 gün (2 yıl) 4/1-(c) kapsamında geçmiş hizmet süresi olarak değerlendirilecektir.
Sigortalının, Kanunun yürürlüğünden önce ülkemizde çalışması bulunduğundan geçici maddelere tabi olup, 2829 sayılı Kanunun sekizinci maddesine göre son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde en fazla hizmetinin geçtiği 4/1-(c) kapsamında 23/5/2002 tarihi itibariyle yapılan değerlendirmede 11 yıl 5 ay 3 gün hizmet süresine göre 52 yaş ve 9000 prim gün sayısı koşulunu gerçekleştirdiğinden geçici 2 nci maddeye göre hesaplanan aylık bağlanacaktır.
Örnek 5: Türkiye’de 5510 sayılı Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamında 8/7/2010 tarihinde çalışmaya başlayan 16/9/1964 doğumlu erkek sigortalı Norveç’te 13/1/1989-27/4/2007 tarihleri arasında geçen 6585 gün (18 yıl 3 ay 15 gün) hizmet süresini borçlanarak ödemiş ve kamu görevlisi olarak 1290 gün ( 3 yıl 7 ay ) çalıştıktan sonra 7/2/2014 tarihinde görevinden ayrılmıştır.
Sigortalı, memuriyet görevinden ayrıldıktan sonra 11/3/2014-10/9/2017 tarihleri arasında 1260 gün ( 3 yıl 6 ay ) 4/1-(a) kapsamında çalışıp 17/9/2014 tarihinde yaşlılık aylığı talebinde bulunmuştur.
Yurt dışında geçen ve borçlanılan sürelerden 13/1/1989-27/4/2007 tarihleri arasındaki 6585 gün (18 yıl 3 ay 15 gün) hizmet süresi 4/1-(b) kapsamında geçmiş hizmet süresi olarak değerlendirilecektir.
146
5. Aylıkların Kesilmesi ve Yeniden Bağlanması
3201 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin (B) fıkrasında ve 3201 sayılı Kanuna İlişkin Yönetmeliğin 15 inci maddesinde, borçlanılan sürelere istinaden bağlanan malullük ve yaşlılık aylıklarının kesilmesi ile yeniden bağlanmasına ilişkin esaslar belirlenmiştir.
Ayrıca, Kanunun sosyal güvenlik destek primine tabi tutulmak suretiyle aylıkların kesilmeksizin ödenmesine ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla yurt içinde sigortalı olarak çalışmaya başlayanların aylıkları kesilecektir.
Yurt dışı borçlanması yaparak aylık bağlananların 3201 sayılı Kanun ve ilgili sosyal güvenlik kanunlarına göre aylıkların kesilmesi ve yeniden bağlanmasına ilişkin iş ve işlemler aşağıda açıklanmıştır.
5.1. 3201 Sayılı Kanuna Göre
3201 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin (B) fıkrasına istinaden borçlanılan yurt dışı sürelerine göre bağlanan aylıklar, yurt dışında yabancı ülke mevzuatına tabi çalışmaya, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almaya başlanılan tarihten itibaren kesilecektir.
3201 sayılı Kanuna İlişkin Yönetmelikte yer alan “kesin dönüş” ve 3201 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesine göre borçlandıkları yurt dışı hizmetlerine göre aylık bağlanmış olanların kazanılmış haklarının saklı tutulmasına ilişkin birinci fıkrası hükmü dikkate alınarak, aylıkların kesilmesi ve yeniden bağlanmasına ilişkin usul ve esaslar aşağıda açıklanmıştır. 1) 2147 sayılı Kanuna göre borçlanarak aylık bağlanan veya bundan sonra bağlanacakların aylıkları yeniden yurt dışında çalışmaya, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almaya başlamaları durumunda kesilmeyecektir. Bu kişiler hakkında yurt içinde sosyal güvenlik kanunlarına tabi çalışmaları halinde sosyal güvenlik destek primi hükümleri dahil olmak üzere ilgili sosyal güvenlik kanununun öngördüğü hükümler uygulanacaktır. 2) Yurt dışı sigortalılık sürelerini borçlandıktan sonra aylık talebinde bulunanlardan aylığın başlangıç tarihi itibariyle kesin dönüş şartının gerçekleşmediği aylık bağlanmadan önce tespit edilenlerin talepleri reddedilecektir. Bunlara, kesin dönüş şartının gerçekleştiği tarihten sonra yapacakları yeni tahsis taleplerine göre aylık bağlanacaktır.
3) Yurt dışı sigortalılık sürelerini borçlanmak suretiyle aylık bağlananlardan aylığın başlangıç tarihi itibariyle kesin dönüş şartının gerçekleşmediği aylık almakta iken tespit edilenlerin aylıkları, başlangıç tarihinden itibaren iptal edilecektir. Ancak, kesin dönüş şartının gerçekleştiği tarih, tahsis talep tarihi olarak kabul edilerek bu tarihi takip eden ay başından geçerli olmak üzere ilgililere yeniden aylık bağlanacaktır.
4) Aylık almakta iken yeniden yurt dışında çalışmaya başladıklarının çalışırken tespiti halinde, aylıklar, çalışmanın başladığı tarihi takip eden ödeme dönemi başından geçerli olmak üzere kesilecek, çalışmanın sona ermesi kaydıyla yapılacak olan yeni tahsis talebine göre, varsa aylıklarda meydana gelen artışlar da uygulanmak suretiyle çalışmanın sona erdiği tarihi takip eden ödeme dönemi başından geçerli olmak üzere yeniden ödenmeye başlanacaktır.
5) Yurt dışında çalışıldığının çalışmanın sona erdiği tarihten sonra tespiti halinde, aylıklar ödenmeye devam edilecek, ancak çalışma süresince ödenen miktarlar yersiz ödeme olarak geri alınacaktır.
6) Aylığın kesildiği süre içinde yurt dışında geçen sigortalılık sürelerinin borçlanılması halinde, bu süreler ve gereği halinde bu sürelere ait prime esas kazançlar, ilgili mevzuat çerçevesinde yeniden aylık bağlanmasında değerlendirilecektir.
147
7) Yurt dışında çalışma ile ilgili yukarıda açıklanan esaslar;
a) Aylık başlangıç tarihi itibariyle ya da aylık almakta iken yurt dışında ikamete dayalı sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alanlar,
b) Yurt dışındaki kısa süreli çalışma, 28/6/2012 tarihi itibariyle çalışma kapsamında değerlendirildiğinden, bu tarihten sonra borçlanılan yurt dışı süreleri dikkate alınarak aylık bağlanması taleplerinde, aylık başlangıç tarihi itibariyle ya da aylık almakta iken kısa süreli çalışması olanlar
hakkında da uygulanacaktır.
8) Yurt dışında ikamet ettikleri sürede yurt dışı hizmet borçlanmalarının da dikkate alınarak aylık bağlanması talebinde bulunan sigortalıların bazıları adına, ikamet ettikleri ülke mevzuatında aranılan yaş şartının oluşacağı tarihe kadar, fiilen bir iş yerinde çalışmadıkları halde bulundukları ülkelerde adlarına prim yatırılmaktadır.
Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzaladığımız ülke mevzuatlarına göre malullük aylığı bağlandıktan sonra ilgili ülke mevzuatında yer alan yaşlılık aylığına hak kazanma şartlarının yerine geleceği tarihe kadar ikamete dayalı prim ödenebilmektedir. Bu şekilde prim ödenen sürelerde yapılan aylık talepleri geçerli sayılacak, aylık bağlandıktan sonra ikamete dayalı prim ödendiğinin tespiti durumunda aylıklar kesilmeyecektir. İlgililerin talebi halinde, “yurda kesin dönüş” tanımının yapıldığı 6/7/2007 tarihinden sonra bu düzenlemenin aksine reddedilen tahsis talepleri geçerli sayılacak, kesilen aylıklar da yeniden bağlanacaktır. Ancak aylık talebinde bulunulan veya aylık alınan sürelerde ikamet süresi haricinde sigortalılık süresinin mevcut olması halinde aylık talepleri reddedilecek ve bağlanan aylıklar kesilecektir.
9) 3201 sayılı Kanun kapsamında borçlanılan sürelere göre aylık talebinde bulunan ya da aylık almakta olanlar için İsviçre sigorta kurumlarınca 4 kodlu hizmetin bildirilmesi halinde ilgililere aylık bağlanmayacak ya da bağlanan aylıklar kesilecektir.
10) 3201 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 22/5/1985 tarihinden sonra yurt dışı sürelerini borçlanarak aylık bağlanan veya bağlanacak olanların aylıkları, 6/7/2007 tarihinden sonra yurt dışında ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almaları halinde, bu ödenekleri almaya başladıkları tarihten itibaren kesilecektir.
11) Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde çalışanların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olma zorunluluğu bulunmadığından, bunlardan borçlandıkları yurt dışı hizmetleri dikkate alınarak aylık bağlananların sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde iş üstlenen Türk işverenlerin yanında çalışmaları halinde aylıkları kesilmeyecektir.
5.2. İlgili Sosyal Güvenlik Kanununa Göre
Yurt dışı borçlanma sürelerine göre malullük veya yaşlılık aylığı almakta iken yurt içinde sigortalı bir işte çalışmaya başlayanlar hakkında bu Genelgenin öngördüğü aylık kesilmesi ve yeniden bağlanmasına ilişkin hükümleri uygulanacaktır.
5.3. Sosyal Güvenlik Destek Primi Uygulaması
5754 sayılı Kanunla 3201 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin (B) fıkrasının ilk paragrafında 1/10/2008 tarihinden geçerli olmak üzere yapılan düzenlemeye göre, yurt dışında geçen sigortalılık sürelerini borçlanmak suretiyle aylık bağlananlardan Türkiye’de sigortalı çalışmaya başlayanların aylıkları kesilmekteydi.
16/6/2010 tarihli ve 5997 sayılı Bazı Kanunlarda ve 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 15 inci maddesi ile Kanunun yukarıda belirtilen paragrafı değiştirilerek, yurt dışında geçen sigortalılık sürelerini borçlanmak
148
suretiyle aylık bağlananlardan Türkiye’de sigortalı çalışmaya başlayanlar hakkında 5510 sayılı Kanunun sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümlerinin uygulanacağı esası getirilmiştir.
5997 sayılı Kanunda, 1/10/2008 ila 19/6/2010 tarihleri arasında gerek aylık başlangıç tarihi itibariyle sigortalı işinden ayrılmadığı ya da faaliyetini sona erdirmediği gerekçesiyle aylıkları iptal edilenler, gerekse aylık başlangıç tarihinden sonra yeniden sigortalı bir işte çalışmaya ya da faaliyete başlaması nedeniyle aylıkları kesilenler hakkında belirtilen süre içinde sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümler uygulanmayacaktır. Ancak, bunların 19/6/2010 tarihinden sonra yeniden tahsis talebinde bulunmaları halinde, ilgili kanunlarda yazılı şartlarla yeniden aylık bağlanacak ve sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümler uygulanacaktır.
Yurt dışında geçen sigortalılık sürelerini borçlanmak suretiyle aylık bağlananlardan 19/6/2010 tarihinden geçerli olmak üzere Türkiye’de sigortalı çalışmaya başlayanlar hakkında bu Genelgenin sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümleri uygulanacaktır.
Sosyal güvenlik destek pirimi uygulaması Kurumdan aylık almakta iken Kanuna göre çalışanlar açısından uygulandığından yurt dışı borçlanma sürelerine göre malullük veya yaşlılık aylığı alanların yurt dışında çalışmaya başlayanlar hakkında sosyal güvenlik destek primi hükümleri uygulanmayacaktır.
6. Diğer ve Ortak Hususlar
6.1. Kısmi Aylıkların Tam Aylığa Dönüştürülmesi
Sosyal güvenlik sözleşmelerine istinaden bağlanan kısmi aylıklar 3201 sayılı Kanunun 9 uncu maddesine göre, talep halinde tahakkuk ettirilen borcun tamamen ödenmesi, yurt dışındaki çalışmanın sona ermesi, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneğinin alınmaması şartıyla, borcun ödendiği tarihi takip eden ay başından itibaren tam aylığa çevrilecektir. Ancak kesin dönüş tarihi borcun ödendiği tarihten sonra ise kısmi aylık kesin dönüş tarihini takip eden ay başından itibaren tam aylığa yükseltilecektir.
Kısmi aylıkların tam aylığa dönüştürülmesi sırasında; sözleşme aylığı talep tarihindeki yaş ve sigortalılık süresi ile borçlanma karşılığı kazanılan gün sayısı ile varsa Türkiye’deki prim ödeme gün sayıları ve kazançlar esas alınacaktır.
Tam aylık bağlanması için gerekli şartların tespitinde, sözleşme aylığı talebinde bulunulan tarihteki ilgili sosyal güvenlik kanunlarının öngördüğü prim ödeme gün sayısı veya hizmet yılı şartı aranacaktır. Kısmi aylık bağlanırken geçerli olan sigortalılık süresi ve yaş şartı, tam aylık bağlanabilmesi için de geçerli olacağından bu şartlar için ayrı bir tespit yapılmayacaktır.

ANKARA YURTDIŞI  EMEKLİLİK Ankara Merkezli Olup Kurulduğu Günden, Bu Zamana, Kadar,Uzman Ve Eğitimli Personelleri, Profesyonel İş Anlayışı, Genç, Dinamik, Ve Egitimci Kadrosu, Müşterilerine, Verdiği, Sonsuz Değer, Ve Güvenİile, Az Zamanda Oldukça  İyi İşlere İmza Atmayı Başaran Ve Artık,Dünya Çapında Hizmet Veren Bir Sosyal Güvenlik Ve Hukuk Bürosu Olmuştur. Ankara Yurtdışı  Emeklilik Olarak Hedeflerimizden Ve İnandığımız İlkelerden Asla Taviz Vermeden, Sosyal Güvenlik Kurumundan Tüm Emeklilik İşlemlerini Yasal Ve Seri Bir Biçimde Takibi İçin Tüm Teknik İmkan Ve Donanıma Sahip Olup, Büromuzun Temel Prensibi Danışmanlık Gereği Meselelerin Seri Cevaplanması Ve Sürekli Takip İle Hukuki Problemlerin Çözümüne Hız Kazandırmaktır.. En Önemli Çalışma Prensibimiz Ele Aldığımız Konuları Dava Öncesinde Derinlemesine İncelemek Ve Hukuki Menfaat Var İse Davaya Vücut Vermektir. Dolayısı İle Müşterilerimizin Yararına Sonuçlanmayacağına İnandığımız Ve Hiç Bir Hukuki Menfaati Bulunmayan Davalara Asla Vücut Verilmemektedir. ANKARA YURTDIŞI  EMEKLİLİK  Sosyal Güvenlik Uzmanı Nevzat Baydar  TEL..0312.431,60.62...0312.431.60.67 ..0532.446.73.77 .0532.799.16.69..Adres: Saglık Mahallesi Süleyman Sırrı Caddesi Ataç 1 Sokak 1/3  Kızılay Ankara  NOT: SGK Genel Müdürlük Karşışında Ofisimiz Saygılarımla.

www.emeklilikankara.com   www.turkiyeden-emeklilik.net

 www.mavi-pembe-kart-emeklilik.com  

ANKARA YURTDIŞI EMEKLİLİK-- YANİ EMEKLİ OLMANIN MERKEZİ OLARAK BİZ KİMİZ? Alanlarında Uzman, Emekli Avukat Ve Personelden Oluşan Bir Ekiple Çalışmaktayız. Şu Ana Kadar Binlerce Yurtdışı Vatandaşımızı Türkiye’den Emekli Etmiş Olmanın Tecrübesinden de Faydalanarak Amacımız; Yurtdışında Yaşayan Vatandaşlarımıza Türk Vatandaşı Olsun Olmasın (Mavi Yada Pembe Kart Sahipleri de Dahil) Zaman Kaybı Yaşatmadan, Doğru Bilgilerle, Doğru Kararlar Vererek En Kısa Sürede Türkiye’den Emekli Maaşı Bağlatmaktır. Firmamız Ankara Adres: Saglık Mahallesi Süleyman Sırrı Caddesi Ataç 1 Sokak 1/3 Mithatpaşa /Ankara Kızılayda .Sosyal Güvenlik Uzmanımız : Nevzat Baydar .Danışmadan Karar Vermeyin. 0312 431 60 62. 0312.431.60.67 0532.446.73.77 --

0532 799 16 69

 www.emeklilikankara.com 

www.turkiyeden-emeklilik.net

BORÇLANMA VE MAVİ KART

ÖNCE yurtdışı borçlanma ve buna bağlı olarak emeklilik hakkını ele alalım. Şunu kesin bir dille ifade etmeliyiz ki yurtdışı borçlanma hakkından yararlanmak için çalıştığınız, işsizlikte geçen veya ev kadını olarak ikamet ettiğiniz sürede mutlaka Türk vatandaşı veya Türk vatandaşlığını koruyan çifte vatandaş olmanız gerekir. Yabancı ülke vatandaşlığına geçen veya eski adı pembe kart yeni adı mavi kart sahipleri bu imkandan faydalanamaz. 29.06.2004, 29.05.2009 günleri değiştirilen ve en son 1/564 Esas Numaralı Kanunla Türk Vatandaşlık Kanunu’nun 28’inci maddesinde “……..sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı……” derken, bu hakların kullanımında ilgili kanunlara tabidir demek suretiyle 3201 sayılı kanunda yazılı olan şartlara uyanlar bu haktan faydalanabilir demiştir.

SGK Mavi Kart Emeklilik Nedir?

Mavi kart, Türkiye’de yaşayan bir ailenin yurt dışına gitmek için Türkiye vatandaşlığından çıkarak başka bir ülkenin vatandaşı olması halinde Türkiye’deki haklarını koruyabilmeleri için kişilere verilen bir karttır. Mavi kart ile emeklilik ise bu durumdan biraz farklıdır. Bu karta sahip olan her kişi mavi kart ile emekli olamaz. Sadece çifte vatandaşlık ile hem Türkiye hem de başka bir ülkede vatandaşlığı olan kişilerin sigorta ücretlerini ödemesi ve yurt dışı borçlanması olması gerekir. Bunun yanı sıra Türkiye’de belirli bir süre SSK, Emekli Sandığı veya Bağkur gibi bir kuruluşa bağlı olarak çalışmış olması gerekmektedir. Ancak bu şartlara uyan kişiler emeklilik hakkına sahip olabilirler.

SGK Mavi Kart İle Nasıl Emekli Olunur?

Mavi kart ile emekli olabilmek için şartlara uygun iseniz öncelikle Türkiye’de çalışma sürenizi 3600 güne tamamlamanız gerekmektedir. Eğer ki 3600 günlük bir çalışma süreniz var ise emekli olmak için resmi işlemlere başlayabilirsiniz. Öncelikle SGK’ya emekli olmak istediğinize dair bir dilekçe göndermeniz gerekiyor. Eğer ki dilekçeniz kabul edilirse emekli aylığınız kısa bir süre sonra bağlanır. Ancak bazı durumlarda yurt dışında vatandaşlığınız olduğu için bu isteğiniz reddediliyor.

Böyle bir durumda ise yapmanız gereken, 3600 iş gününüzün dolduğunu kanıtlamak ve yurt dışı borcunuzu ödeyip mahkemeye başvurmaktır. Mahkemeye başvurduktan sonra eğer ki şartlar uygun, yurt dışı borcu ödenmiş, sigorta yılı tamamlanmış ve gerekli iş günü süresi bitirilmiş ise davayı kazanıyorsunuz. Böylelikle de SGK tarafından mavi kart emeklisi olmuş oluyorsunuz.  Bazı durumlarda kişi 3600 günü tamamlamadan başka bir ülkeye geçtiğinden mavi kart emeklisi olamıyor. Böyle durumlarda da kişi Türkiye’ye dönüp aynı işini yapıp 3600 güne tamamlayarak mavi kart emeklisi olabiliyor.

 EMEKLİLİK HAKKI

SON bölümde dile getireceğimiz konu da vurgulandığı üzere ülkemizdeki çalışması ile emeklilik hakkı elde edenlerin durumlarını garanti altına almıştır. 12.06.2009 gün ve 27256 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ve Cumhurbaşkanının onayını bekleyen kanundaki Türk Vatandaşlık Kanunu değişikliği yabancı ülke vatandaşlığına geçen veya mavi kart sahiplerine borçlanma ve bundan dolayı da emeklilik hakkı getiriyor algısı oluşmamalı ve bu yöndeki bilginin eksik olduğunu bilmenizde fayda görmekteyim. İşin özü yapılan kanun değişikliği, Mavi Kartlılara borçlanarak emeklilik hakkı tanımamaktadır. Bunun için, mutlak surette 3201 Sayılı Yasa’nın değişmesi gerekir.

ÖDEMEDEN SONRA

BORÇLANMA ödemesini yaptıktan sonra yabancı ülke vatandaşlığına geçenlerin durumu da var. Sosyal Güvenlik Kurumu 2009 yılı başında yabancı ülke vatandaşlığına geçenlerle ilgili olarak şu şekilde bir düzeltme yoluna gitti. Türk vatandaşı olarak borçlanma bedelini ödemiş ancak aylık bağlanması için yapılacak başvuru sırasında ya da aylık alma süresinde yabancı ülke vatandaşlığına geçmiş veya mavi kart sahibi olan kişilerin kazanılmış haklarının korunması gerektiği konusunda ikincil mevzuat çıkarılarak mağduriyetlerin önlenmesi yoluna gidilmiştir.

ÖRNEKLİ ANLATIM

ÖRNEKLE açıklayacak olursak, siz Avrupalı Türklerden biriniz çalışma, işsizlik, ikamet (ev kadını) sürelerinizde Türk vatandaşı veya çifte vatandaş idiniz. Borçlanma başvurusunda bulunup bedelini ödedikten sonra yabancı ülke vatandaşlığına geçmiş iseniz aylık başvurusunda bulunduğunuz sırada yabancı ülke vatandaşı olmanız, aylık başvurusuna engel olmayacaktır. Veya borçlandınız, bedelini ödediniz ve aylık almaya başladıktan bir süre sonra yabancı ülke vatandaşı olsanız dahi, aylığınızın devam etmemesi yönünde bir engel teşkil etmeyecektir.

YENİ DÜZENLEME

YENİ uygulamada yabancı ülke vatandaşlığına geçen Avrupalı Türklerin mağduriyetini önleyecek bir düzenleme yapılmıştır. Şöyle ki, Türk vatandaşlığını kaybettiklerinden dolayı eski yönetmelik hükümlerine göre aylıkları bağlanmayan veya aylığı bağlandıktan sonra Türk vatandaşlığını kaybetmesi nedeniyle aylıkları durdurulan veya kesilenlerin 8 Mayıs 2008 tarihinden sonra yaptıkları veya yapacakları tahsis başvurularına göre aylıkları, yazılı başvurularını izleyen aybaşından itibaren bağlanmaktadır. Bu sayede borcunu ödeyenlerin paralarının iadesi değil aylıklarının tekrar bağlanması imkanı getirilmiş bulunmaktadır.

SÖZLEŞME AYLIĞI

ÜLKEMİZİN 22 ülkeyle yapmış olduğu sosyal güvenlik sözleşmelerine göre Türk veya yabancı ülke vatandaşı olmanıza bakmaksızın emeklilik ve hastalık yönüyle eşit işlem yapılmak zorundadır. Şayet ülkemizde 1 gün, bazı ülkelerde 360 gün dahi sigortalı çalışmanız geçmiş ise mavi kart sahibi, Bakanlar kurulu izni ile yabancı ülke vatandaşlığına geçmiş veya geçmemiş olmanıza bakılmaksızın Türkiye’de ikamet eden bir Türk vatandaşı gibi yabancı ülkede geçen hizmetlerinizi birleştirir ve koşul yerine gelmiş ise mutlaka sizlere bir aylık bağlanır. Ayrıca ikametinizi bulunduğunuz ülkeden Türkiye’ye taşırsanız sağlık yardımı hakkından da ücretsiz yararlanırsınız. Belirtmiş olduğumuz uygulama SSK ve Bağ-Kur’luların yanında memur iken istifa edip yurtdışında çalışanlar için de geçerlidir. Aylık bağlanır iken yaşlılık, malul ve ölüm aylığı eşit uygulanır, azaltma ve eksiltme yoluna gidilmez. Eşinizin, çocuklarınızın milliyetine bakılmaksızın Türk vatandaşı gibi muamele görür.

DUL VE YETİMLERİN YURT DIŞI BORÇLANMA İLE TÜRKİYEDEN ÖLÜM AYLIGI HAKLARI –YURT DIŞI BORÇLANMASI—MAVİ KART EMEKLİLİK—TÜRKİYEDEN EMEKLİLİK 

Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarımızın ve mavi kartlı insanlarımızın bulundukları ülkelerdeki emeklilik şartlarının ağırlığından dolayı Türkiye’den borçlanma yolu ile emekli olma yönünde yoğun talepleri olduğu gözleniyor.Ancak bunlar arasında ister Türkiye’de olsun ister yurtdışında olsun, vefatlarından önce yurtdışında çalışan veya ev hanımlığı süreleri olan kişilerin hak sahiplerinin (eşi, çocukları ve ana babası) Türkiye’den hangi tür haklarının olduğunu bilinmedikleri gibi Türkiye’den dul, yetim veya ölüm aylığı alabilecekleri akıllarına bile gelmiyor.Örneğin Fransa’da 18 yaşından sonra 10 yıl çalışması bulunan Mustafa beyin vefatıyla dul kalan eşi iki çocuklu Emine hanım, eşinin çalışmalarını yurtdışı borçlanma yolu ile borçlanıp, bedelini ödedikten sonra evlenmemek şartıyla ömür boyu dul maaşı, erkek çocukları eğitimlerine devam ettiği ve gelirleri olmadığı müddetçe 25 yaşına kadar, kız çocukları evlenmemek, geliri olmamak şartıyla yine ömür boyu yetim maaşı alma hakkı olduğunu aklına bile getirmiyor.Oysa 3201 sayılı yurtdışı borçlanma yasası ve mevzuat bunlara şartları oluştuğu takdirde dul ve yetim aylığı alma hakkı veriyor.

HAK SAHİPLERİNİN HUKUKİ DAYANAĞI NEDİR?

Yurtdışı borçlanmada 3201 sayılı yasa ile bu yasanın uygulama yönetmeliğine dayanılarak Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından çıkartılan 08.06.2011 tarihli 2011/48 nolu genelgenin “Ortak ve Diğer İşlemler” adlı 4. Bölümünün “Hak sahiplerin borçlanma ve aylık bağlama işlemleri” başlıklı alt bölümünün 2.maddesi hak sahiplerinin borçlanma işlemlerinde izlenecek esasları belirlenmiştir.

Buna göre;
Ölen sigortalının hak sahipleri (eşi veya çocukları) tarafından yapılan borçlanma başvurularında hak sahibinin borçlanma talep tarihinde Türk vatandaşı olması yeterli olup, ayrıca borçlanılmak istenilen sigortalıya ait yurtdışı sürelerinde Türk vatandaşı olma şartı aranmayacaktır. Ancak söz konusu sürelerde ölen sigortalının Türk vatandaşı olması, borçlanma için zorunludur.

Yani ölen sigortalı borçlanma başvuru tarihinde yabancı vatandaş (Ör: Avusturya,ABD, Kanada) olsa bile borçlanma yapılabilecek. Ancak başvuru tarihinde hak sahibinin Türk vatandaşı olması zorunlu ve ölen sigortalının sadece yurtdışında Türk vatandaşlığında ve 18 yaşından itibaren geçen süreleri borçlandırılacak, yabancı ülke vatandaşlığında geçen süreleri borçlandırılmayacaktır.

SGK bu genelgeye göre başvuru tarihinde yabancı ülke vatandaşı olan ancak mavi kart hakkı olan hak sahibi kişilerinde başvurularını reddetmektedir. Buna karşı dava açılarak Yargıtay Genel Kurulu kararlarına göre davalar kazanılarak borçlanma hakkı alınmaktadır.

Türkiye’de hizmeti bulunmayan sigortalıların hak sahipleri, ölenin yurtdışındaki hizmetleri aylık bağlanmasına yeterli ise öncelikle bu hizmetlerini Kanunun öngördüğü şartlarla borçlanacaklardır. Hak sahipleri aylığa yetecek gün sayısı kadar borçlanabilecekleri gibi ölenin yurtdışında geçen hizmetlerinin tamamını da borçlanabileceklerdir.

Türkiye’de hizmeti bulunmayan sigortalıların hak sahipleri, ölenin yurtdışında geçen hizmetlerinin tamamını borçlandıkları halde, bu hizmetler aylık bağlanması için yeterli olmadığı takdirde, ölenin varsa 5510 sayılı Kanunun 41 nci madde kapsamında yer alan sürelerinin (Askerlik, doğum, avukat stajyerliği gibi) tamamını ya da aylık almaya hak kazanmaya yetecek kadarını borçlanabileceklerdir.

Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkeler (Ör: Kuveyt, Suudi Arabistan, Libya gibi) ile Türkiye’de hizmeti bulunan ve ölenin varsa 5510 sayılı Kanunun 41 nci maddesi kapsamında yer alan süreleri (Askelik, doğum gibi) ile birlikte aylık bağlanmasına hak kazanan hak sahipleri, bu süreleri borçlanabilecekler, bunlardan ölenin yurtdışında geçen hizmetlerini borçlanmaları istenilmeyecektir. Almanya’dan prim iadesi alanların hak sahipleri hakkında da benzer uygulama yapılacaktır.

Borçlandıkları hizmetleri ile ölüm aylığı bağlanamayan hak sahiplerine yazılı başvuruları halinde, ödenen borçlanma miktarının tamamı faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilecektir.

HAK SAHİPLERİNİN BORÇLANMASI İÇİN HANGİ BELGELER GEREKLİ?      Normal yurtdışı borçlanmalarda olduğu gibi hak sahibi SGK internet sitesinden de elde edebileceği “Yurtdışı borçlanma talep dilekçesi”ni usulüne uygun doldurarak veya normal bir dilekçeye ;

– Ölene ait çalışılan ülke emeklilik kasasından alınacak hizmet cetveli aslı
– Ölen yurtdışında kendi adına ve hesabına çalışanlardan ise bağlı olduğu vergi dairesi, ilgili meslek kuruluşu veya birliklerince verilen hizmet belgesi
– Ölenin sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde geçen süreleri ise bulunulan ülkelerdeki Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgeleri veya yurtdışında çalışılan işyerlerinden alınacak hizmet sürelerini gösterir bonservisleri ile birlikte pasaportlarında bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri
– Ölen ev hanımı ise sürenin geçirildiği ülkeden alınacak ikametgah belgesi ve bunun noter veya konsolosluklarca onaylanmış Türkçe tercümesi aslı veya çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlik veya ataşeliğinin bulunduğu Türk temsilciliklerince ikamet belgesine istinaden düzenlenecek belge, bunlar temin edilemezse, ölenin yurtdışına çıkış ve yurda giriş tarihlerinin, fotoğraf ve künye bilgilerinin bulunduğu pasaport sayfalarının fotokopisi ya da emniyet müdürlüklerinden alınacak yurda giriş-çıkış çizelgesi
– Ölene ait ve öldüğünü gösterir Nüfus Kayıt Örneği
– Ölen mavi kartlı ise mavi kartı veya yabancı ülke kimliği ile birlikte Kapalı Nüfus Kayıt Örneği
– Ölen mavi kartlı ise o ülke makamlarınca verilen ölüm belgesi ve onaylı Türkçe tercümesi
eklenecektir.

Başvurular ölenin daha önce Türkiye’de çalışması olup olmadığına, kısmi aylık alıp almadığına göre Kurumun ilgili birimlerine yapılacaktır.

Başvurular hak sahibi tarafından Kuruma bizzat yapılacağı gibi(başvuru Kurum kaydına girdiği tarihtir) yurtiçinden veya yurtdışından taahhütlü, iadeli-taahhütlü veya acele kargo ile de (başvuru postaya verildiği tarihtir) yapılabilir. Normal posta ile gönderilen başvurular Kurumun kaydına geçtiği tarih başvuru tarihi olarak kabul edilecektir.

NE KADARLIK BORÇLANMA YAPMAK GEREKİR?

Hak sahiplerine borçlandıkları yurtdışı sürelerine istinaden aylık bağlanabilmesi için; tahakkuk ettirilen borcun tamamının ödenmiş olması, 5510 sayılı Kanunla mülga kanunların yürürlükteki hükümlerine veya sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanılmış olması ve Kuruma yazılı başvuruda bulunulması şartları aranacaktır.

Ekim 2008 tarihinden önce vefat eden sigortalıların şayet Türkiye’de daha önce bir gün dahi SSK (4/a) sigorta girişleri varsa, borçlanmalarla 900 güne tamamlanmaları yeterlidir.

Ekim 2008 tarihinden önce Türkiye’de daha önce bir gün dahi SSK (4/a ) kapsamında sigorta girişi olan ancak Ekim 2008 tarihinden sonra vefat eden sigortalının hak sahiplerinin 900 güne borçlanma yolu ile tamamlanmasını SGK kabul etmemekte, 900 günün en az beş yılda çalışma ile tamamlanması şartını aramaktadır. Veya 1800 güne tamamlamaya borçlanma hakkı vermekte. Yargıtay 21 HD’si bu 900 günlük sürenin borçlanma yolu ile de tamamlanacağına karar verdiğinden bu işleme karşı dava açmak gerekecektir.

Sigorta girişleri ve ölümleri Ekim 2008 tarihinden sonra olan sigortalıların hak sahipleri ise 1800 gün borçlanarak veya 900 günü borçlanma yapmaksızın 5 yıllık sigortalılıkları süresinde çalışılarak tamamlanmışsa aylığa hak kazanabilecekler.

Türkiye’de çalışması bulunmayan (ne zaman ölürse ölsün) ölen sigortalıların hak sahipleri ise 1800 gün borçlanma yaparak Bağ-Kur (4/b) kapsamında aylığa hak kazanabilirler.

Aynı şekilde hak sahiplerine bağlanan kısmi aylıkların tama çıkartılmasında da 1800 gün prim ödeme şartı aranacaktır. Ancak, 506 sayılı Kanunda öngörülen 5561 sayılı Kanun gereğince 2008 yılı Ekim ayı başından önce ölen sigortalının hak sahiplerine aylık bağlanmasında ve kısmi aylıkların tama çıkartılmasında 5 yıllık sigortalılık süresi içinde 900 gün prim ödeme gün şartının yerine getirilmesi yeterli olacaktır.

Borçlandıkları yurtdışı süreler dikkate alınarak kısmi aylıkları tam aylığa yükseltilen hak sahipleri, ölenin varsa askerlik hizmetini borçlanmaları halinde akit ülkeden ölüm aylığına hak kazanıyor iseler (Ör: Almanya’dan) bunların talepleri halinde askerlik hizmetleri borçlandırılacaktır. Bu şekilde borçlandırılan askerlik süresi sadece sosyal güvenlik sözleşmeleri kapsamında ilgili akit ülkeye hizmet olarak bildirilecek, almakta oldukları aylıkların yükseltilmesinde değerlendirilmeyecektir.Böylelikle bulundukları ülkelerde de ülke mezuatına göre ölen sigortalıdan dul veya yetim aylığı almaya hak kazanabilecekler.

Borçlanma bedelleri tahakkuk ettirilip kendilerine tebliğ edilen hak sahibi bu bedeli tebliğden itibaren 3 ay içerisinde ödeyecektir. Askerlik ve doğum borçlanmalarında ise ödeme süresi 1 aydır. Bedel bu sürede ödenmezse tamamı, bir kısmı yatırılmış ise kalan kısmı için borçlanma işlemi iptal edilecektir. Yani ödeme için taksit imkanı bulunmamaktadır.

AYLIĞA NE ZAMAN HAK KAZANILACAK?Ölen sigortalının yurtdışında geçen sürelerini Kanuna göre borçlanan hak sahiplerinin aylıkları, borcun tamamını ödedikten sonra yapacakları yazılı tahsis taleplerini takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.

AYLIK BAĞLANAN HAK SAHİPLERİ YURTDIŞINDA ÇALIŞABİLİRLER Mİ?

Kanunda, hak sahiplerine aylık bağlanabilmesi için yurda “kesin dönüş” zorunluluğunun gerektiğine dair herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle, hak sahiplerine borçlandıkları sürelere istinaden aylık bağlanmasında; kesin dönüş, yani yurtdışındaki sigortalı işinden ayrılma, ikamete dayalı sigorta ya da sosyal yardımın sona erme şartı aranmayacak, ancak, Türkiye’de haklarında uygulanacak olan sosyal sigorta mevzuatının öngördüğü şartlar aranacaktır.

Yani dul olan hak sahibi eş yurtdışında çalışsa da başkaca gelirleri olsa da (Ör: Emekli aylığı, sosyal yardım) dul maaşını alabilecek. Yetim maaşında ise yurtdışında çalışmak yetim aylığı almaya engel olacaktır.

Yurtdışı hizmetlerini borçlanarak aylık bağlanan hak sahiplerinin, sosyal güvenlik kanunlarına göre aylık alma şartlarının devam edip etmediğinin tespitinde “Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği”nde yer alan yoklama işlemleri ile ilgili hükümler uygulanacaktır.

HAK SAHİPLERİ AYLIK BAĞLATMAK İÇİN HANGİ BELGELER İLE KURUMA BAŞVURACAK?
Hak sahiplerinin sadece Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde öngörülen “Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi” ile Kuruma başvurmaları yeterli olacak, bunlardan ayrıca “3201 sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi” istenmeyecektir 

08/5/1985 tarihli ve 3201 sayılı “Yurtdışında Çalışan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun”, 22/5/1985 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak aynı tarih itibari ile yürürlüğe girmiştir. Bu kanunla, Türk vatandaşlarının yurt dışında geçen sürelerinin borçlanma yoluyla sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Borçlanma kapsamındaki süreler

– Yurtdışında geçen sigortalılık süreleri,
– Bu süreler arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri,
– Ev kadını olarak geçen sürelerdir.
Borçlanma kapsamında olmayan yurtdışı süreleri
– Yurtdışında 18 yaşın doldurulmasından önce, Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce veya Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra geçen sigortalılık, işsizlik ve ev kadını olarak geçen süreler borçlanma kapsamında değildir.
– Ülkemizdeki sosyal güvenlik kanunlarına göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları kapsamında geçen sürelerle çakışan yurtdışı süreleri borçlanma kapsamında değildir.
– İkili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre kendilerine kısmi aylık bağlanmış olanların yurtdışında geçen sigortalılık süreleri arasında ve bu sürelerin bitim tarihinden sonraki işsizlik sürelerinin de, 3201 sayılı Kanuna göre borçlandırılmasına imkân bulunmamaktadır.

Yurtdışı borçlanma için aranan şartlar

– Türk vatandaşı olmak,
– Borçlanma kapsamındaki yurtdışı sürelerini belgelendirmek,
– Yazılı istekte bulunmak.
Yurtdışında geçen sürelerin borçlandırılmasına ilişkin yazılı talep, genelge eki “Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesi”nin usulüne göre doldurulup imzalandıktan sonra doğrudan yada posta yolu ile Kurumun ilgili ünitesine verilmesi ile yerine getirilir.
Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesi örnekleri yurtiçinde Kurum üniteleri, yurtdışında ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği yada Ataşeliklerinden temin edilebileceği gibi, Sosyal Güvenlik Kurumunun www.sgk.gov.tr Internet adresinde bulunan “Yurtdışı/Form ve Dilekçeler” bölümünden indirilebilir.

Not: Borçlanmak için ayrıca yurda dönüş şartı aranmadığından yurtdışında iken borçlanma başvurusunda bulunanlar da, borçlanma hakkından 3201 sayılı Kanunun öngördüğü şartlarla yararlanabilirler.

Borçlanma için gereken belgeler

Yurtdışı borçlanmalarda belgelendirme şartına ilişkin yükümlülüğün yerine getirilmesini sağlayan belgeler; sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilen veya akdedilmeyen ülkelere ve ülke ayrımı yapılmadan ev kadını olarak geçen sürelere ilişkin olmak üzere farklılık göstermektedir.

Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Akdedilen Ülkelerde Geçen Sürelerin Borçlandırılabilmesi İçin İbrazı Gereken Belgeler:

– Çalışılan ülkede bağlı bulunulan sigorta merciinden alınacak hizmet cetveli veya sigorta kartlarından,
– Sigortalıların çalıştıkları iş yerlerinin resmi kuruluşlara ait olması veya resmi kuruluşlarca ya da kamu kurumu olarak kabul edilen kuruluşlarca düzenlenmesi halinde, belgelerin ayrıca tasdikine gerek kalmaksızın; çalışılan ülkede işyerinin ait olduğu belediyelerce düzenlenmiş hizmet belgeleri, vergi dairelerince çalışılan sürelere ilişkin düzenlenmiş belgeler, iş bulma kurumlarınca işsizlikte geçen sürelere ilişkin verilen belgeler, ilgili meslek kuruluşları veya birliklerince veya diğer resmi kuruluşlarca verilen hizmet belgelerinden,
– Yurtdışında kendi adına ve hesabına çalışanların bağlı oldukları vergi dairesi, ilgili meslek kuruluşu veya birliklerince verilen hizmet belgesinden,
– Bulunulan ülkelerdeki Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgelerinden,
durumlarına uygun olan belgenin Kuruma ibraz edilmesi gerekir.

Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Akdedilmemiş Ülkelerde Geçen Sürelerin Borçlandırılabilmesi İçin İbrazı Gerekli Belgeler:

– Bulunulan ülkelerdeki Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgelerinden,
– Yurtdışında çalıştıkları iş yerlerinden alacakları hizmet sürelerini gösterir bonservisleri ile birlikte pasaportlarında bulunan çalışma izinlerinin tercümelerinden,
– Gemi adamları, çalıştıkları geminin bayrağını taşıdıkları ülkelerde bulunan Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerinden alacakları ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgelerini veya iş yerlerinden alacakları sigortalılık sürelerini gösterir bonservisleri ile gemilerde çalıştıklarını gösterir belgelerde kayıtlı bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri yada pasaportlarında çalışma süreleri ile örtüşen giriş-çıkış tarihlerini gösterir sayfaların örneklerinden,
durumlarına uygun olan belgenin Kuruma ibraz edilmesi gerekir.

Ev kadını olarak geçen sürelerin borçlanmasında, ibrazı zorunlu belgeler

Ev kadını olarak geçen süreler, ev kadınlarının yurtdışında oturduklarına dair alacakları ikamet belgesinin;
– Türkiye’de yeminli tercüme bürolarınca veya yurtdışında bulunan Türk temsilciliklerince akredite edilmiş tercümanlarca yapılmış ve ilgili temsilcilikçe onaylanmış tercümesinden,
– Çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlik veya ataşeliğinin bulunduğu Türk temsilciliklerince ikamet belgesine istinaden düzenlenecek belgeden,
– Yukarıdaki belirtilen ikamet belgesi temin edilemiyorsa yurtdışına çıkış ve yurda giriş tarihlerinin, fotoğraf ve künye bilgilerinin bulunduğu pasaport sayfalarının fotokopisi ya da emniyet müdürlüklerinden alacakları yurda giriş-çıkış çizelgesinden,
biri ile belgelenmesi gerekir.

Yurtdışında geçen sürelerin tamamını borçlanmak zorundalığı var mı ?

– Yurtdışında geçen sürelerden tamamının borçlanılmasında bir zorunluluk yoktur.
– Başvuru sahipleri, bu sürelerin tamamını borçlanma isteğinde bulunabilecekleri gibi, bir kısmını ya da aylık bağlamaya yetecek bölümünü borçlanma talebinde de bulunabilirler. Bu konudaki tercihin, başvuru sırasında yazılı olarak belirtilmesi gerekir.
– Ayrıca, kısmi borçlanmalarda borçlanılmayan süreler, yeni bir başvuru ile borçlanılabileceği gibi, borçlanma başvuru tarihinden sonra yurtdışında geçen süreleri bulunanların da, bu süreleri borçlanma hakları bulunmaktadır.

Yurtdışı sürelerinin borçlandırılabilmesi için başvurulması gereken sosyal güvenlik statüsü

Yurtdışında geçen sigortalılık, işsizlik ve ev kadını olarak geçen sürelerin borçlandırılmasında Türkiye’de son defa;
– Sosyal Güvenlik Kurumuna tabi çalışması olanların, bu Kuruma,
– 506 sayılı Kanunun geçici 20’nci maddesine tabi sandıklardan birine tabi çalışması olanların, ilgili sandığa, başvurmaları gerekir.
– Türkiye’de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması bulunmayanların borçlanma işlemleri, Sosyal Güvenlik Kurumunca sonuçlandırıldığından bu durumdakilerin borçlanma talepleri de bu Kuruma yapılmalıdır.
– Kendilerine veya hak sahiplerine sosyal güvenlik sözleşmesi uygulanmak suretiyle kısmi aylık bağlanmış olanların borçlanma başvuruları ise aylığı bağlayan sosyal güvenlik kuruluşuna yapılması gerekir.

Müracaat yeri

Sosyal Güvenlik Kurumunca sonuçlandırılacak olan borçlanmaların Kurumun hangi birimine yapılmasındaki genel kural, son defa Türkiye’de geçen çalışmaların sigortalılık haline göre belirlenmektedir.
Buna göre, Türkiye’de son defa;
– Hizmet akdi veya kendi nam ve hesabına bağımsız kapsamında çalışması bulunanlarla hiç çalışması bulunmayanların, ikametgâhlarının bulunduğu yerdeki sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerine,
– Kamu görevlisi kapsamında çalışması bulunanların, “SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yurtdışı Hizmetler Daire Başkanlığı – Mithappaşa Caddesi No:7 Sıhhıye/ANKARA adresine”,
yazılı olarak başvurmaları gerekir.
Yurtdışında çalışmakta iken veya yurda kesin dönüş yaptıktan sonra ölenlerin yurtdışında geçen sigortalılık süreleri ile ev kadınlığında geçen sürelerin borçlandırılması için hak sahiplerince yapılacak başvurular da, ölenin Türkiye’deki sigortalılık statüsü dikkate alınarak, Sosyal Güvenlik Kurumunun yukarıda açıklanan birimlerine yapılmalıdır.

Sosyal güvenlik sözleşmelerine göre kısmi aylık alanların borçlanma müracaatları

Sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle kısmi aylıkları;
-Devlet memurları için öngörülen mevzuata göre bağlananlar yurtdışı borçlanma başvurularını, “SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yurtdışı Hizmetler Daire Başkanlığı Mithatpaşa caddesi No: 7 Sıhhiye – ANKARA”,
-Türkiye –Almanya Sosyal Güvenlik Sözleşmesi uygulanmak suretiyle kısmi aylıkları, hizmet akdi ile veya kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar için öngörülen mevzuata göre bağlanan, sigortalılar ile hak sahipleri yurtdışı borçlanma başvurularını aylığı bağlayan sosyal güvenlik il müdürlüklerine/merkezlerine,
-Türkiye –Almanya Sosyal Güvenlik Sözleşmesi haricindeki sosyal güvenlik sözleşmelerine göre kısmi aylıkları, hizmet akdi ile kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar için öngörülen mevzuata göre bağlanan, sigortalılar ile hak sahipleri yurtdışı borçlanma başvurularını SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yurtdışı Hizmetler Daire Başkanlığı Mithatpaşa caddesi No:7 Sıhhiye – ANKARA,
adresine yapmaları gerekir.

Yurtdışı sürelerine ait borçlanma miktarının belirlenmesi

Daha önce borçlanılacak her bir gün için 3,5 dolar üzerinden tahakkuk ettirilen borç tutarı, 8/5/2008 tarihinden sonra yapılan veya yapılacak olan başvurular için geçerli olmak üzere değiştirilmiştir.
Buna göre, başvuru tarihindeki 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesinde belirtilen prime esas asgari ve azamî günlük kazanç arasında seçilecek günlük kazancın yüzde 32’si, borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilen borç tutarıdır.
3201 sayılı Kanun uygulaması yönüyle 8/5/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddenin birinci fıkrasında günlük kazancın alt sınırı, İş Kanunu gereğince 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen bir aylık brüt asgarî ücretin otuzda biri, üst sınırı ise günlük kazanç alt sınırının 6,5 katı olarak belirlenmiştir.
Yurtdışı sürelerinin borç tutarının hesabında kullanılması ile sınırlı olmak üzere buradaki alt sınırı yeniden belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.
Bu durumda, Kuruma ödenecek olan borçlanma tutarı, başvuru tarihinde geçerli olan günlük prime esas kazancın alt ve üst sınırları arasında kalmak kaydıyla başvuru sahibince seçilen kazancın yüzde 32’sinin borçlanılmak istenen gün sayısı ile çarpımı kadardır.
Başvuru tarihi, borçlanma talebine ilişkin dilekçenin Kurum kayıtlarına geçtiği tarihtir. Ancak, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta olarak gönderilen yurtdışı borçlanma taleplerinde, dilekçenin postaya verildiği tarih, başvuru tarihi olarak kabul edilir.

Örnek borçlanma tutarı hesabı

17/01/2011 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuru yapıldığını ve yurtdışında geçen 10 yıllık sigortalılık süresinin 35,00 TL prime esas kazanç üzerinden borçlanma talebinde bulunulduğunu varsayalım. Bu durumda ödenmesi gereken borç tutarı:
Borçlanma talebinde bulunduğumuz tarih itibari ile geçerli olan günlük prime esas kazancın alt sınırı 29,55 TL, üst sınırı ise bunun 6,5 katı, yani 192,08 TL’dir. Seçilen prime esas kazanç alt ve üst sınırlar arasında bulunduğundan borcumuzun tespitinde öncelikle yüzde 32 oranı uygulanmak sureti ile bir günlük borç miktarı, daha sonra bu miktar 3600 ile çarpılarak 10 yıllık borç miktarı hesaplanacaktır.
Buna göre, bir günlük borçlanma miktarınız 35 x %32 = 11.20 TL, 10 yıllık borçlanma karşılığı ödenecek miktar ise 11,20 x 3600 = 40.320.- TL’dir.

Borçlanma miktarının ödenmesinde süre

08/5/2008 tarihinden sonra yapılan borçlanma başvurularında tahakkuk ettirilen prim borcunun tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içinde ödenmesi gerekmektedir.
Tahakkuk ettirilen borç tutarı, ilgiliye iadeli taahhütlü olarak tebliğ edilir. Posta alındısının ilgiliye teslim edildiği tarih, borcun tebliğ tarihidir.
Borcun, yukarıda belirtilen tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödenmemesi halinde, borçlanma işlemi geçersiz sayılır. Üç aylık süre içerisinde borcun bir kısmının ödenmesi halinde, ödenen miktara isabet eden süre geçerli sayılır.
Borcun bir kısmını veya tamamını ödemeyenlerin, bu sürelerinin 3201 sayılı Kanuna göre değerlendirilmesi, yeniden yazılı başvuruda bulunmaları ve tahakkuk eden borç miktarını süresi içinde ödemeleri şartına bağlıdır.
08/5/2008 tarihinden önce yurtdışı borçlanma başvurusunda bulunanlardan; borç tahakkuku ile ilgili işlemleri devam edenler, borç tahakkuku yapılmış olanlar ve tahakkuk ettirilen borçlarının tamamını ödemeyenler borçlarını günlüğü 3,5 Amerikan Doları üzerinden ödeyebilirler.
Bu borçlanmaların ödenmesinde süre şartı bulunmadığından 08/05/2008 tarihinden sonra yapılan ödemeler geçerli sayılır.

Borçlanmadan vazgeçmek mümkün mü ?

Tahakkuk ettirilen borcun tamamını veya bir kısmını ödeyenlerden borçlanmalarının iptal edilmesi için başvuruda bulunanların ödedikleri borçlanma tutarının tamamı faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilir.
Borçlandıkları hizmetleri ile malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalılar ile ölüm aylığı bağlanamayan hak sahiplerine başvuruları halinde ödenen borçlanma tutarının tamamı faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilir.
Ancak, borçlandıkları hizmetler dikkate alınarak aylık bağlanmış olanlar borçlanma talebinden vazgeçemezler ve bunların ödedikleri borçlanma tutarı iade edilmez.

Borçlandırılan süreler, Türkiye’deki hangi sigortalılık statüsüne göre nasıl değerlendirilir?

Yurtdışı borçlanmasına dair süreler, ilgilinin Türkiye’de sigortalılığı varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılığı yoksa 5510 sayılı Kanuna göre kendi nam ve hesabına bağımsız çalışma kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilir.
Türkiye’de sosyal güvenlik kanunlarına tabi sigortalılığı bulunanların borçlanılan süreye ait gün sayısı, prim ödeme gün sayıları veya hizmetlerine eklenir.

Borçlandırılan süreler, Türkiye’deki sigortalılık süresinin başlangıcına etkisi

Aylığa hak kazanmak için 5510 sayılı Kanunun 38 inci maddesinin üçüncü fıkrasında tanımlanan anlamda belli bir sigortalılık süresi şartının yerine getirilip getirilmediğinin tespitinde geçerli olmak üzere;
– Türkiye’deki sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülür.
– Türkiye’de sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi hizmeti bulunmayanların sigortalılıklarının başlangıç tarihi, borçların tamamen ödendiği tarihten, sigortalı ölmüş ise ölüm tarihinden, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülmek suretiyle tespit edilir.
– Birden fazla yurtdışı hizmet borçlanması yapılması durumunda da sigortalılık süresi başlangıcı, borcun en son ödendiği tarihten, borçlanılan toplam gün sayısı kadar geriye götürülerek belirlenir.
– Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülkelerdeki hizmetlerini borçlananların, sözleşme yapılan ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih, ilk işe giriş tarihi olarak dikkate alınmaz.

Borçlandırılan sürelere göre aylık bağlanması için aranan şartları

Borçlanılan sürelere göre malullük, yaşlılık veya emekli aylığı bağlanabilmesi için;
– Yurda kesin dönülmüş olması,
– Tahakkuk ettirilen borçtan aylık bağlanmasına yetecek en az süre/gün karşılığı kadar ödeme yapılması,
– Mülga sosyal güvenlik kanunların/kanunlarının yürürlükteki veya 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre aylığa hak kazanılmış olması,
– Kuruma yazılı başvuruda bulunulması, şarttır.

Not: Buradaki “kesin dönüş” ibaresi, aylık tahsis talebinde bulunanların yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesini, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almamaları durumunu ifade etmekte olup, mutlak ifadesi ile yurda giriş yaptıktan sonra bir daha yurtdışına çıkmama durumunda kullanılmamaktadır.

 Bağlanan aylıkların başlama tarihi

Yukarıda belirtilen şartları yerine getirenlerin aylıkları, yazılı talepte bulundukları tarihi takip eden aybaşından başlar.

Borçlanılan Sürelere Göre Aylığa Hak Kazananların, Aylıklarının Bağlanması İçin İbrazı Gereken Belgeler

Borçlanılan yurtdışı sürelerine göre;
– Malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlanabilmesi için “Tahsis Talep, Beyan ve Taahhüt Belgesi’ne ek olarak “3201 sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi” ve yurtdışında çalıştığı işyerinden ayrıldığını, varsa ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneğinin sona erdiğini gösterir belgenin,
– Ölüm aylığı bağlanabilmesi için “Tahsis Talep, Beyan ve Taahhüt Belgesi” ile birlikte aylık bağlanacak olan hak sahibinin durumuna uygun olan belgelerin (öğrenci belgesi, kazanç belgesi, sağlık kurulu raporu ),
ibraz edilmesi zorunludur.
Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi ile 3201 sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi örnekleri, Kurumun ilgili ünitelerinden temin edilebileceği gibi, başvuru sahiplerince Sosyal Güvenlik Kurumununwww.sgk.gov.tr Internet adresinde bulunan “Yurtdışı/ Form ve Dilekçeler” bölümünden indirilebilir.

Aylık talebi için kuruma başvurabilecekler

– Aylık başvurularında bizzat müracaat etme şartı kaldırılmıştır. Gerekli belgeler, usulüne uygun doldurulup imzalandıktan sonra Kurumun ilgili ünitesine doğrudan başvuru yoluyla verilebileceği gibi, yurtiçi veya yurtdışından posta yolu ile de gönderilebilir.
– Sadece yurtdışından başvuruda bulunacak olanlar için güncel tarihli hizmet belgesinin ibrazı istenmektedir.
– Tahsis talep tarihinden önceki bir ay içinde düzenlenen hizmet belgeleri, güncel tarihli belge olarak kabul edilmektedir.
– Yurda kesin dönüş yaptıktan sonra aylık talebinde bulunanların ibraz edecekleri hizmet belgesinin ise güncel tarihli olmasında bir zorunluluk bulunmamaktadır.

Sosyal güvenlik sözleşmesine göre kısmi aylık almakta iken yurtdışı hizmet borçlanması yapanların aylıkları hangi tarih itibarı ile tam aylığa dönüştürülür?

Sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle kısmi aylık almakta iken yurtdışı hizmet borçlanması yapanların kısmi aylıkları;
– Borcun ödendiği tarih kesin dönüş tarihinden önce ise kesin dönüş tarihini,
– Borcun ödendiği tarih kesin dönüş tarihinden sonra ise borcun ödendiği tarihi,
takip eden aybaşından itibaren, tam aylığa yükseltilir.

Yurtdışı borçlanma yoluyla bağlanan aylıkların kesildiği haller

Yurtdışında sigortalılık veya ev kadını olarak geçen sürelerini borçlanarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı aylığa/ hak kazananların, bu aylıkları;
– Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış olup olmadığına bakılmaksızın herhangi bir ülkede çalışmaya, ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneği almaya başladıkları,
– Türkiye’de sosyal güvenlik kanunlarına göre sigortalı olarak çalışmaya başladıkları,
tarihten itibaren kesilir.

Yurtdışına çıkışın Kuruma bildirimi

Borçlandıkları süreler dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananlardan altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulunmuş olanlar, yurtdışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneği alıp almadıklarını gösterir belgeleri, “3201 sayılı Kanuna Göre Aylık Alanlara Mahsus Yoklama Belgesi” ile birlikte söz konusu altı aylık sürenin dolduğu tarihten sonra üç ay içinde Kuruma vermek zorundadırlar.
Altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulundukları halde, yukarıda belirtilen belgeleri, yine yukarıda belirtilen süre içinde Kuruma vermediği tespit edilenlerin aylıkları, bildirim yapılmaksızın söz konusu belgelerin intikaline kadar durdurulur.
Bu şekilde aylıkları durdurulanların Kuruma ibraz edecekleri belgelerden yada Kurumca yapılacak olan araştırma sonucunda, yurtdışında;
– Çalışmadıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almadıkları tespit edilenlerin aylıkları, durdurulduğu tarihten geçerli olmak üzere ödenir.
– Çalıştıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneği aldıkları tespit edilenlerin aylıkları çalışmaya başladıkları tarihten geçerli olmak üzere kesilir, yersiz yapıldığı tespit edilen ödemeler, 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesi hükümlerine göre geri alınır.

Borçlanılan yurt dışı süreleri dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananlar hakkında kurumca yürütülecek olan yoklama işlemleri

Borçlandıkları süreler dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananların aylık alma şartlarının devam edip etmediği hususu, Kurumca, gerekli görülen zaman ve hallerde araştırılabilir.
Kurum, Kanuna göre malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananların altı aydan daha uzun süre ile yurt dışında bulunup bulunmadıklarını, her yıl Emniyet Genel Müdürlüğünden alınacak kayıtlarla tespit eder. Söz konusu uygulamanın kapsamı, şekli ve diğer usul ve esasları Kurum ile Emniyet Genel Müdürlüğü arasında yapılan olan protokolle belirlenir.

Kesilen aylıklar, hangi durumda yeniden Bağlanır ve sonradan geçen çalışmalar nasıl değerlendirilir?

Aylığı kesilenlerden yurtiçinde veya yurtdışında çalışması sona erenlerin veya yurtdışında ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneği alanlardan bu ödenek ve yardımları sona erenlerin, aylıklarının tekrar ödenmesi için yazılı talepte bulunmaları halinde, talep tarihini takip eden ay başından itibaren aylıkları tekrar ödenmeye başlanır.
Aylıkları tekrar ödenmeye başlananların, çalışmaları;
– Yurtiçinde geçmişse, bu çalışmalar da dikkate alınarak aylıklar, ilgili sosyal güvenlik kanunlarındaki hükümlere göre hesaplanarak,
– Yurtdışında geçmişse, kesildiği tarihteki aylığı, ikinci fıkrada belirtilen aylığın başlangıç tarihine kadar ilgili sosyal güvenlik kanunlarındaki artış hükümlerine göre yükseltilerek, yeniden bağlanır.
Aylığın kesildiği tarihten sonra yurtdışında geçen sigortalılık sürelerinin yeniden aylık bağlanmasında değerlendirilmesi, bu sürelerin 3201 sayılı göre borçlanılmasına bağlıdır.

ANKARA YURTDIŞI EMEKLİLİK SOSYAL GÜVENLİK UZMANIMIZ  NEVZAT BAYDAR 

SİZ EMEKLİLİGE İLK ADIMINIZI ATIN BİZ HAKKINIZI ARAYALIM TEL:.0312.431.60.62 0312.431.60.67  :0532.446.73.77 :0532.799.16.69

Doğum Borçlanması

Doğum Borçlanması

Nereye, nasıl başvurulur?

İlk defa 5510 sayılı Kanuna göre hizmet akdiyle çalışanlar ve kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmaya başlayan sigortalılar, 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılar ile mülga 506 sayılı Kanun, 1479 sayılı Kanun ve 2926 sayılı Kanununa tabi olan sigortalılar ve hak sahipleri, sigortalının en son çalışmasının/hizmetinin geçtiği sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine başvurarak,
Kamu görevlileri (eski kamu görevlileri sigortalıları veya hak sahipleri “SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Daire Başkanlığı Mithatpaşa Caddesi No:7 Sıhhıye/ANKARA” adresine borçlanma talep dilekçesiyle başvuruda bulunarak doğum borçlanması yapabileceklerdir.
Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalının işvereninden belge istenilmeksizin Kurum hizmet kayıtlarından tespiti yapılarak işlem sonuçlandırılacaktır.

Kimler borçlanma talebinde bulunabilir?

Doğumdan önce,
- Hizmet akdine tabi çalışması bulunan kadın sigortalılar (2925 sayılı Kanun, mülga 506 sayılı Kanun, 5510 sayılı Kanun- 4/1-a ),
- Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışma kapsamında sigortalı sayılan kadın sigortalılar (Mülga 1479 sayılı Kanun, Mülga 2926 sayılı Kanun, 5510 sayılı Kanun- 4/b),
- Kamu görevlisi kapsamında sigortalı sayılan kadın sigortalılar (Mülga 5434 sayılı Kanun, 5510 sayılı Kanun- 4/c) ile bunların hak sahipleri,talepte bulunabilirler.
 

Doğum borçlanmasının koşulları nelerdir?

Sigortalı kadının doğum nedeniyle çalışamadığı iki yıllık süreyi borçlanabilmesi için;
- Hizmet akdi kapsamında çalışanlar için (2925 sayılı Kanun, mülga 506 sayılı Kanun, 5510 sayılı Kanun- 4/a) sigortalılıklarının tescil edilmiş ve adına prim bildirilmiş/tahakkuk etmiş olması,
- Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışma kapsamında olan sigortalılar için (Mülga 1479 sayılı Kanun, Mülga 2926 sayılı Kanun, 5510 sayılı Kanun- 4/b) prim ödenip ödenmediğine bakılmaksızın sigortalılıklarının tescil edilmiş/tahakkuk etmiş olması,
-Kamu görevlisi kapsamında sigortalı sayılanlar için sigortalılar (Mülga 5434 sayılı Kanun, 5510 sayılı Kanun- 4/c) sigortalılıklarının tescil edilmiş olması,
- Kadın sigortalının doğumdan önce çalışmaya başlayarak sigortalılık şartını yerine
getirmesi,
- Doğumdan sonra adına prim ödenmemesi,
- Borçlanacağı sürede çocuğunun yaşaması,
gerekmektedir.

Borçlanma süreleri

- Sigortalı kadının doğumdan sonraki sekiz haftalık, çoğul gebelik halinde ise on haftalık süreleri, doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süre dahil toplam istirahat süresi ile birlikte toplam iki yıllık süre borçlanılabilir.
- Kadın sigortalılar doğum nedeniyle çalışamadıkları en fazla üç defa olmak üzere ikişer yıllık sürelerini (toplamda en fazla 6 yıla tekabül etmektedir.) borçlanabilir.
- Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalıların doğum yaptığı tarihten sonra  adına primi ödenmiş süreler borçlanma hesabında dikkate alınmaz. Prim ödenmiş süreler iki yıllık süreden düşülerek kalan süre borçlandırılacaktır
- Doğum borçlanması yapılacak sürede çocuğun vefat etmesi halinde vefat tarihine kadar olan süreler borçlanılabilir.
- İlk doğumunu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği iki yıllık sürenin toplamı kadar geçen süreyi borçlanılabilir.

ANKARA YURTDIŞI EMEKLİLİK SOSYAL GÜVENLİK UZMANI NEVZAT BAYDAR 
  Denildiği gibi, Mavi veya Pembe Kart sahiplerine emeklilik hakkı var mı? Koşullar nedir? Hepsi bu yazıda AVRUPALI Türklerin merak ettiği bu konuyu iki bölüm halindeirdelemek gerekir.
Birincisi, ikili sosyal güvenlik sözleşmeleri, ikincisi yurtdışı borçlanma yönüyle. Bütün bunlardan önce konunun hukuki yönünü açıklayıp borçlanma ve emeklilik hususunu açıklamanın daha doğru olacağını düşünmekteyim. Mavi Kart/Pembe Kart’ta hukuki gelişmeler Yabancı ülke vatandaşlığına geçmek amacıyla Türk vatandaşlığından izinle ayrılan kişilerin Türk vatandaşlığını yitirmelerinin yaratabileceği olumsuz durumu giderebilmek amacıyla, 1995 yılında 4112 sayılı kanun yürürlüğe girmiştir. Bu kanun, 29.06.2004 tarihinde değiştirilip 5203 sayılı kanun olarak 06.07.2004 tarih ve 25514 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Hangi haklarınız bulunmakta? Türk vatandaşlığından izin alıp başka bir ülke vatandaşlığına geçen kişilere, 5203 sayılı kanun uyarınca, Türk vatandaşlığından kaynaklanan tüm haklarının saklı tutulduğu ve güvence altına alındığına dair bir belge düzenlenmektedir. Bu belge kamuoyunda “Mavi Kart” olarak adlandırılmaktadır. Bu belgeyle, doğumla Türk vatandaşlığını kazanmış olup da sonradan Bakanlar Kurulu veya İçişleri Bakanlığı’ndan çıkma izni almak suretiyle yabancı bir devlet vatandaşlığını kazanan kişiler ve bunların kanuni mirasçılarının, Türkiye’de ikamet, seyahat, çalışma, yatırım, ticari faaliyet, miras, taşınır-taşınmaz mal satın alma, devretme, kiralama ve bunun gibi konularda Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam etmeleri hususu hüküm altına alınmıştır. Pembe kart hamili olanların seçme-seçilme hakkı bulunmamaktadır, köy arazisi ile askeri alanlarda mülk edinmeleri de söz konusu değildir. Bu kişiler bedelli askerlik için Türkiye’ye döviz ödemişlerse ödedikleri rakamı da TL karşılığı olarak geri alma hakkına da sahiptirler. Ülkemize geldiğinizde oturma ve çalışma izni almadan çalışmanız, işyeri açmanız mümkün olmaktadır. Hangi haklarınız bulunmamakta? Anayasamıza göre seçme ve seçilme hakkı için temel şartlardan birisi “vatandaşlık” olduğundan, “Mavi ve Pembe Kart” sahibi kişilerin seçme ve seçilme hakki bulunmamaktadır. Mavi ve Pembe Kart hamilleri, Türkiye’de memur olarak da görev yapamamaktadırlar. Köy arazisi içinde ve askeri alanda mülk edinemezler. Yurtdışı borçlanması yapamazlar. Mavi Kart Avrupa ülkelerinde yaşayıp da yaşadıkları ülke vatandaşlığına geçmek isteyenlere Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, izinli olarak vatandaşlıktan çıkma izni verir ve kendilerine de mavi kart denilen bir kart verir. Türk vatandaşlığından izinle çıkan kişilerin pasaport ve nüfus cüzdanları iptal edilerek, kendilerine “5203 Sayılı Kanunla Saklı Tutulan Hakların Kullanılmasına İlişkin Belge” (Mavi Kart) verilir. Bu belge, Türkiye’de ikamet, seyahat, çalışma, yatırım, ticari faaliyet, miras, taşınır mal satın alma, feragi, kiralama gibi konularda işe yaramaktadır. Vatandaşlıktan izinle ayrılmak için tüm ailenin istemesi gerekir. Pembe Kart 403 sayılı vatandaşlık kanununun 32.maddesine göre, ana ya da babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığından çıkmasına izin verilen 18 yaşından küçük çocuklar için de talep edildiği takdirde 5203 sayılı kanunla saklı tutulan hakların kullanılmasına ilişkin belge (pembe kart) düzenlenmektedir. Sözleşme aylığı ve mavi kart sahipleri Ülkemizin 22 ülkeyle yapmış olduğu sosyal güvenlik sözleşmelerine göre Türk veya yabancı ülke vatandaşı olmanıza bakmaksızın emeklilik ve hastalık yönüyle eşit işlem yapılmak zorundadır. Şayet ülkemizde 1 gün dahi sigortalı çalışmanız geçmiş ise mavi kart sahibi, Bakanlar kurulu izni ile yabancı ülke vatandaşlığına geçmiş veya geçmemiş olmanıza bakılmaksızın Türkiye’de ikamet eden bir Türk vatandaşı gibi yabancı ülkede geçen hizmetlerinizi birleştirir ve koşul yerine gelmiş ise mutlaka sizlere bir aylık bağlanır. Ayrıca ikametinizi bulunduğunuz ülkeden Türkiye’ye taşırsanız sağlık yardımı hakkından da ücretsiz yararlanırsınız. Belirtmiş olduğumuz uygulama SSK ve Bağ-Kur’luların yanında memur iken istifa edip yurtdışında çalışanlar için de geçerlidir. Borçlanma ve Mavi Kart sahiplerinin durumu Diğer bir konu ise çok merak edilen ve bugünlerde kafaların çok karıştırıldığı yurtdışı borçlanma ve buna bağlı olarak emeklilik hakkı. Şunu kesin bir dille ifade etmeliyiz ki yurtdışı borçlanma hakkından yararlanmak için çalıştığınız, işsizlikte geçen veya ev kadını olarak ikamet ettiğiniz sürede mutlaka Türk vatandaşı veya Türk vatandaşlığını koruyan çifte vatandaş olmanız gerekir. Yabancı ülke vatandaşlığına geçen veya eski adı pembe kart yeni adı mavi kart sahipleri bu imkandan faydalanamaz. 29.06.2004 ve 29.05.2009 günleri değiştirilen Türk Vatandaşlık Kanunu’nun 28’inci maddesi “……..sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı……” derken, birinci bölümde dile getirdiğimiz konu ve ülkemizdeki çalışması ile emeklilik hakkı elde edenlerin durumlarını garanti altına almıştır. Sanki 12.06.2009 gün ve 27256 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Türk Vatandaşlık Kanunu değişikliği yabancı ülke vatandaşlığına geçen veya mavi kart sahiplerine borçlanma ve bundan dolayı da emeklilik hakkı getiriyor gibi yansıtılmaktadır. Bu tamamen eksik veya yanlış bir bilgidir. Dava açılmak suretiyle bu hakkın elde edilebileceği şeklinde vatandaş ile devleti karşı karşıya getirmenin yanında masrafa sürüklenmesine vesile olunmaktadır. Bugüne kadar alınmış bir mahkeme kararı olmadığı halde, bilgi kirliliği yoluyla yanlış anlamalara yol açılmaktadır. Borçlanma ödemesini yaptıktan sonra yabancı ülke vatandaşlığına geçenlerin durumu Sosyal Güvenlik Kurumu 2009 yılı başında yabancı ülke vatandaşlığına geçenlerle ilgili olarak şu şekilde bir düzeltme yoluna gitti. Türk vatandaşı olarak borçlanma bedelini ödemiş ancak aylık bağlanması için yapılacak başvuru sırasında ya da aylık alma süresinde yabancı ülke vatandaşlığına geçmiş veya mavi kart sahibi olan kişilerin kazanılmış haklarının korunması gerektiği konusunda ikincil mevzuat çıkarılarak mağduriyetlerin önlenmesi yoluna gidilmiştir. Örnekle açıklayacak olursak, siz Avrupalı Türklerden biriniz çalışma, işsizlik, ikamet (ev kadını) sürelerinizde Türk vatandaşı veya çifte vatandaş idiniz. Borçlanma başvurusunda bulunup bedelini ödedikten sonra yabancı ülke vatandaşlığına geçmiş iseniz aylık başvurusunda bulunduğunuz sırada yabancı ülke vatandaşı olmanız, aylık başvurusuna engel olmayacaktır. Veya borçlandınız, bedelini ödediniz ve aylık almaya başladıktan bir süre sonra yabancı ülke vatandaşı olsanız dahi, aylığınızın devam etmemesi yönünde bir engel teşkil etmeyecektir. Yeni uygulamada yabancı ülke vatandaşlığına geçen Avrupalı Türklerin mağduriyetini önleyecek bir düzenleme yapılmıştır. Şöyle ki, Türk vatandaşlığını kaybettiklerinden dolayı eski Yönetmelik hükümlerine göre aylıkları bağlanmayan veya aylığı bağlandıktan sonra Türk vatandaşlığını kaybetmesi nedeniyle aylıkları durdurulan veya kesilenlerin 8 Mayıs 2008 tarihinden sonra yaptıkları veya yapacakları tahsis başvurularına göre aylıkları, yazılı başvurularını izleyen aybaşından itibaren bağlanmaktadır. Bu sayede borcunu ödeyenlerin paralarının iadesi değil aylıklarının tekrar bağlanması imkanı getirilmiş bulunmaktadır.

ANKARA YURTDIŞI EMEKLİLİK  SOSYAL GÜVENLİK UZMANIMIZ  NEVZAT BAYDAR 

SİZ EMEKLİLİGE İLK ADIMINIZI ATIN BİZ HAKKINIZI ARAYALIM TEL:.0312.431.60.62 0312.431.60.67  :0532.446.73.77 :0532.799.16.69

BORÇLANMA VE MAVİ KART

ÖNCE yurtdışı borçlanma ve buna bağlı olarak emeklilik hakkını ele alalım. Şunu kesin bir dille ifade etmeliyiz ki yurtdışı borçlanma hakkından yararlanmak için çalıştığınız, işsizlikte geçen veya ev kadını olarak ikamet ettiğiniz sürede mutlaka Türk vatandaşı veya Türk vatandaşlığını koruyan çifte vatandaş olmanız gerekir. Yabancı ülke vatandaşlığına geçen veya eski adı pembe kart yeni adı mavi kart sahipleri bu imkandan faydalanamaz. 29.06.2004, 29.05.2009 günleri değiştirilen ve en son 1/564 Esas Numaralı Kanunla Türk Vatandaşlık Kanunu’nun 28’inci maddesinde “……..sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı……” derken, bu hakların kullanımında ilgili kanunlara tabidir demek suretiyle 3201 sayılı kanunda yazılı olan şartlara uyanlar bu haktan faydalanabilir demiştir.

SGK Mavi Kart Emeklilik Nedir?

Mavi kart, Türkiye’de yaşayan bir ailenin yurt dışına gitmek için Türkiye vatandaşlığından çıkarak başka bir ülkenin vatandaşı olması halinde Türkiye’deki haklarını koruyabilmeleri için kişilere verilen bir karttır. Mavi kart ile emeklilik ise bu durumdan biraz farklıdır. Bu karta sahip olan her kişi mavi kart ile emekli olamaz. Sadece çifte vatandaşlık ile hem Türkiye hem de başka bir ülkede vatandaşlığı olan kişilerin sigorta ücretlerini ödemesi ve yurt dışı borçlanması olması gerekir. Bunun yanı sıra Türkiye’de belirli bir süre SSK, Emekli Sandığı veya Bağkur gibi bir kuruluşa bağlı olarak çalışmış olması gerekmektedir. Ancak bu şartlara uyan kişiler emeklilik hakkına sahip olabilirler.

SGK Mavi Kart İle Nasıl Emekli Olunur?

Mavi kart ile emekli olabilmek için şartlara uygun iseniz öncelikle Türkiye’de çalışma sürenizi 3600 güne tamamlamanız gerekmektedir. Eğer ki 3600 günlük bir çalışma süreniz var ise emekli olmak için resmi işlemlere başlayabilirsiniz. Öncelikle SGK’ya emekli olmak istediğinize dair bir dilekçe göndermeniz gerekiyor. Eğer ki dilekçeniz kabul edilirse emekli aylığınız kısa bir süre sonra bağlanır. Ancak bazı durumlarda yurt dışında vatandaşlığınız olduğu için bu isteğiniz reddediliyor.

Böyle bir durumda ise yapmanız gereken, 3600 iş gününüzün dolduğunu kanıtlamak ve yurt dışı borcunuzu ödeyip mahkemeye başvurmaktır. Mahkemeye başvurduktan sonra eğer ki şartlar uygun, yurt dışı borcu ödenmiş, sigorta yılı tamamlanmış ve gerekli iş günü süresi bitirilmiş ise davayı kazanıyorsunuz. Böylelikle de SGK tarafından mavi kart emeklisi olmuş oluyorsunuz.  Bazı durumlarda kişi 3600 günü tamamlamadan başka bir ülkeye geçtiğinden mavi kart emeklisi olamıyor. Böyle durumlarda da kişi Türkiye’ye dönüp aynı işini yapıp 3600 güne tamamlayarak mavi kart emeklisi olabiliyor.

 EMEKLİLİK HAKKI

SON bölümde dile getireceğimiz konu da vurgulandığı üzere ülkemizdeki çalışması ile emeklilik hakkı elde edenlerin durumlarını garanti altına almıştır. 12.06.2009 gün ve 27256 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ve Cumhurbaşkanının onayını bekleyen kanundaki Türk Vatandaşlık Kanunu değişikliği yabancı ülke vatandaşlığına geçen veya mavi kart sahiplerine borçlanma ve bundan dolayı da emeklilik hakkı getiriyor algısı oluşmamalı ve bu yöndeki bilginin eksik olduğunu bilmenizde fayda görmekteyim. İşin özü yapılan kanun değişikliği, Mavi Kartlılara borçlanarak emeklilik hakkı tanımamaktadır. Bunun için, mutlak surette 3201 Sayılı Yasa’nın değişmesi gerekir.

ÖDEMEDEN SONRA

BORÇLANMA ödemesini yaptıktan sonra yabancı ülke vatandaşlığına geçenlerin durumu da var. Sosyal Güvenlik Kurumu 2009 yılı başında yabancı ülke vatandaşlığına geçenlerle ilgili olarak şu şekilde bir düzeltme yoluna gitti. Türk vatandaşı olarak borçlanma bedelini ödemiş ancak aylık bağlanması için yapılacak başvuru sırasında ya da aylık alma süresinde yabancı ülke vatandaşlığına geçmiş veya mavi kart sahibi olan kişilerin kazanılmış haklarının korunması gerektiği konusunda ikincil mevzuat çıkarılarak mağduriyetlerin önlenmesi yoluna gidilmiştir.

ÖRNEKLİ ANLATIM

ÖRNEKLE açıklayacak olursak, siz Avrupalı Türklerden biriniz çalışma, işsizlik, ikamet (ev kadını) sürelerinizde Türk vatandaşı veya çifte vatandaş idiniz. Borçlanma başvurusunda bulunup bedelini ödedikten sonra yabancı ülke vatandaşlığına geçmiş iseniz aylık başvurusunda bulunduğunuz sırada yabancı ülke vatandaşı olmanız, aylık başvurusuna engel olmayacaktır. Veya borçlandınız, bedelini ödediniz ve aylık almaya başladıktan bir süre sonra yabancı ülke vatandaşı olsanız dahi, aylığınızın devam etmemesi yönünde bir engel teşkil etmeyecektir.

YENİ DÜZENLEME

YENİ uygulamada yabancı ülke vatandaşlığına geçen Avrupalı Türklerin mağduriyetini önleyecek bir düzenleme yapılmıştır. Şöyle ki, Türk vatandaşlığını kaybettiklerinden dolayı eski yönetmelik hükümlerine göre aylıkları bağlanmayan veya aylığı bağlandıktan sonra Türk vatandaşlığını kaybetmesi nedeniyle aylıkları durdurulan veya kesilenlerin 8 Mayıs 2008 tarihinden sonra yaptıkları veya yapacakları tahsis başvurularına göre aylıkları, yazılı başvurularını izleyen aybaşından itibaren bağlanmaktadır. Bu sayede borcunu ödeyenlerin paralarının iadesi değil aylıklarının tekrar bağlanması imkanı getirilmiş bulunmaktadır.

SÖZLEŞME AYLIĞI

ÜLKEMİZİN 22 ülkeyle yapmış olduğu sosyal güvenlik sözleşmelerine göre Türk veya yabancı ülke vatandaşı olmanıza bakmaksızın emeklilik ve hastalık yönüyle eşit işlem yapılmak zorundadır. Şayet ülkemizde 1 gün, bazı ülkelerde 360 gün dahi sigortalı çalışmanız geçmiş ise mavi kart sahibi, Bakanlar kurulu izni ile yabancı ülke vatandaşlığına geçmiş veya geçmemiş olmanıza bakılmaksızın Türkiye’de ikamet eden bir Türk vatandaşı gibi yabancı ülkede geçen hizmetlerinizi birleştirir ve koşul yerine gelmiş ise mutlaka sizlere bir aylık bağlanır. Ayrıca ikametinizi bulunduğunuz ülkeden Türkiye’ye taşırsanız sağlık yardımı hakkından da ücretsiz yararlanırsınız. Belirtmiş olduğumuz uygulama SSK ve Bağ-Kur’luların yanında memur iken istifa edip yurtdışında çalışanlar için de geçerlidir. Aylık bağlanır iken yaşlılık, malul ve ölüm aylığı eşit uygulanır, azaltma ve eksiltme yoluna gidilmez. Eşinizin, çocuklarınızın milliyetine bakılmaksızın Türk vatandaşı gibi muamele görür.

DUL VE YETİMLERİN YURT DIŞI BORÇLANMA İLE TÜRKİYEDEN ÖLÜM AYLIGI HAKLARI –YURT DIŞI BORÇLANMASI—MAVİ KART EMEKLİLİK—TÜRKİYEDEN EMEKLİLİK 

Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarımızın ve mavi kartlı insanlarımızın bulundukları ülkelerdeki emeklilik şartlarının ağırlığından dolayı Türkiye’den borçlanma yolu ile emekli olma yönünde yoğun talepleri olduğu gözleniyor.Ancak bunlar arasında ister Türkiye’de olsun ister yurtdışında olsun, vefatlarından önce yurtdışında çalışan veya ev hanımlığı süreleri olan kişilerin hak sahiplerinin (eşi, çocukları ve ana babası) Türkiye’den hangi tür haklarının olduğunu bilinmedikleri gibi Türkiye’den dul, yetim veya ölüm aylığı alabilecekleri akıllarına bile gelmiyor.Örneğin Fransa’da 18 yaşından sonra 10 yıl çalışması bulunan Mustafa beyin vefatıyla dul kalan eşi iki çocuklu Emine hanım, eşinin çalışmalarını yurtdışı borçlanma yolu ile borçlanıp, bedelini ödedikten sonra evlenmemek şartıyla ömür boyu dul maaşı, erkek çocukları eğitimlerine devam ettiği ve gelirleri olmadığı müddetçe 25 yaşına kadar, kız çocukları evlenmemek, geliri olmamak şartıyla yine ömür boyu yetim maaşı alma hakkı olduğunu aklına bile getirmiyor.Oysa 3201 sayılı yurtdışı borçlanma yasası ve mevzuat bunlara şartları oluştuğu takdirde dul ve yetim aylığı alma hakkı veriyor.

HAK SAHİPLERİNİN HUKUKİ DAYANAĞI NEDİR?

Yurtdışı borçlanmada 3201 sayılı yasa ile bu yasanın uygulama yönetmeliğine dayanılarak Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından çıkartılan 08.06.2011 tarihli 2011/48 nolu genelgenin “Ortak ve Diğer İşlemler” adlı 4. Bölümünün “Hak sahiplerin borçlanma ve aylık bağlama işlemleri” başlıklı alt bölümünün 2.maddesi hak sahiplerinin borçlanma işlemlerinde izlenecek esasları belirlenmiştir.

Buna göre;
Ölen sigortalının hak sahipleri (eşi veya çocukları) tarafından yapılan borçlanma başvurularında hak sahibinin borçlanma talep tarihinde Türk vatandaşı olması yeterli olup, ayrıca borçlanılmak istenilen sigortalıya ait yurtdışı sürelerinde Türk vatandaşı olma şartı aranmayacaktır. Ancak söz konusu sürelerde ölen sigortalının Türk vatandaşı olması, borçlanma için zorunludur.

Yani ölen sigortalı borçlanma başvuru tarihinde yabancı vatandaş (Ör: Avusturya,ABD, Kanada) olsa bile borçlanma yapılabilecek. Ancak başvuru tarihinde hak sahibinin Türk vatandaşı olması zorunlu ve ölen sigortalının sadece yurtdışında Türk vatandaşlığında ve 18 yaşından itibaren geçen süreleri borçlandırılacak, yabancı ülke vatandaşlığında geçen süreleri borçlandırılmayacaktır.

SGK bu genelgeye göre başvuru tarihinde yabancı ülke vatandaşı olan ancak mavi kart hakkı olan hak sahibi kişilerinde başvurularını reddetmektedir. Buna karşı dava açılarak Yargıtay Genel Kurulu kararlarına göre davalar kazanılarak borçlanma hakkı alınmaktadır.

Türkiye’de hizmeti bulunmayan sigortalıların hak sahipleri, ölenin yurtdışındaki hizmetleri aylık bağlanmasına yeterli ise öncelikle bu hizmetlerini Kanunun öngördüğü şartlarla borçlanacaklardır. Hak sahipleri aylığa yetecek gün sayısı kadar borçlanabilecekleri gibi ölenin yurtdışında geçen hizmetlerinin tamamını da borçlanabileceklerdir.

Türkiye’de hizmeti bulunmayan sigortalıların hak sahipleri, ölenin yurtdışında geçen hizmetlerinin tamamını borçlandıkları halde, bu hizmetler aylık bağlanması için yeterli olmadığı takdirde, ölenin varsa 5510 sayılı Kanunun 41 nci madde kapsamında yer alan sürelerinin (Askerlik, doğum, avukat stajyerliği gibi) tamamını ya da aylık almaya hak kazanmaya yetecek kadarını borçlanabileceklerdir.

Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkeler (Ör: Kuveyt, Suudi Arabistan, Libya gibi) ile Türkiye’de hizmeti bulunan ve ölenin varsa 5510 sayılı Kanunun 41 nci maddesi kapsamında yer alan süreleri (Askelik, doğum gibi) ile birlikte aylık bağlanmasına hak kazanan hak sahipleri, bu süreleri borçlanabilecekler, bunlardan ölenin yurtdışında geçen hizmetlerini borçlanmaları istenilmeyecektir. Almanya’dan prim iadesi alanların hak sahipleri hakkında da benzer uygulama yapılacaktır.

Borçlandıkları hizmetleri ile ölüm aylığı bağlanamayan hak sahiplerine yazılı başvuruları halinde, ödenen borçlanma miktarının tamamı faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilecektir.

HAK SAHİPLERİNİN BORÇLANMASI İÇİN HANGİ BELGELER GEREKLİ?      Normal yurtdışı borçlanmalarda olduğu gibi hak sahibi SGK internet sitesinden de elde edebileceği “Yurtdışı borçlanma talep dilekçesi”ni usulüne uygun doldurarak veya normal bir dilekçeye ;

– Ölene ait çalışılan ülke emeklilik kasasından alınacak hizmet cetveli aslı
– Ölen yurtdışında kendi adına ve hesabına çalışanlardan ise bağlı olduğu vergi dairesi, ilgili meslek kuruluşu veya birliklerince verilen hizmet belgesi
– Ölenin sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde geçen süreleri ise bulunulan ülkelerdeki Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgeleri veya yurtdışında çalışılan işyerlerinden alınacak hizmet sürelerini gösterir bonservisleri ile birlikte pasaportlarında bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri
– Ölen ev hanımı ise sürenin geçirildiği ülkeden alınacak ikametgah belgesi ve bunun noter veya konsolosluklarca onaylanmış Türkçe tercümesi aslı veya çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlik veya ataşeliğinin bulunduğu Türk temsilciliklerince ikamet belgesine istinaden düzenlenecek belge, bunlar temin edilemezse, ölenin yurtdışına çıkış ve yurda giriş tarihlerinin, fotoğraf ve künye bilgilerinin bulunduğu pasaport sayfalarının fotokopisi ya da emniyet müdürlüklerinden alınacak yurda giriş-çıkış çizelgesi
– Ölene ait ve öldüğünü gösterir Nüfus Kayıt Örneği
– Ölen mavi kartlı ise mavi kartı veya yabancı ülke kimliği ile birlikte Kapalı Nüfus Kayıt Örneği
– Ölen mavi kartlı ise o ülke makamlarınca verilen ölüm belgesi ve onaylı Türkçe tercümesi
eklenecektir.

Başvurular ölenin daha önce Türkiye’de çalışması olup olmadığına, kısmi aylık alıp almadığına göre Kurumun ilgili birimlerine yapılacaktır.

Başvurular hak sahibi tarafından Kuruma bizzat yapılacağı gibi(başvuru Kurum kaydına girdiği tarihtir) yurtiçinden veya yurtdışından taahhütlü, iadeli-taahhütlü veya acele kargo ile de (başvuru postaya verildiği tarihtir) yapılabilir. Normal posta ile gönderilen başvurular Kurumun kaydına geçtiği tarih başvuru tarihi olarak kabul edilecektir.

NE KADARLIK BORÇLANMA YAPMAK GEREKİR?

Hak sahiplerine borçlandıkları yurtdışı sürelerine istinaden aylık bağlanabilmesi için; tahakkuk ettirilen borcun tamamının ödenmiş olması, 5510 sayılı Kanunla mülga kanunların yürürlükteki hükümlerine veya sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanılmış olması ve Kuruma yazılı başvuruda bulunulması şartları aranacaktır.

Ekim 2008 tarihinden önce vefat eden sigortalıların şayet Türkiye’de daha önce bir gün dahi SSK (4/a) sigorta girişleri varsa, borçlanmalarla 900 güne tamamlanmaları yeterlidir.

Ekim 2008 tarihinden önce Türkiye’de daha önce bir gün dahi SSK (4/a ) kapsamında sigorta girişi olan ancak Ekim 2008 tarihinden sonra vefat eden sigortalının hak sahiplerinin 900 güne borçlanma yolu ile tamamlanmasını SGK kabul etmemekte, 900 günün en az beş yılda çalışma ile tamamlanması şartını aramaktadır. Veya 1800 güne tamamlamaya borçlanma hakkı vermekte. Yargıtay 21 HD’si bu 900 günlük sürenin borçlanma yolu ile de tamamlanacağına karar verdiğinden bu işleme karşı dava açmak gerekecektir.

Sigorta girişleri ve ölümleri Ekim 2008 tarihinden sonra olan sigortalıların hak sahipleri ise 1800 gün borçlanarak veya 900 günü borçlanma yapmaksızın 5 yıllık sigortalılıkları süresinde çalışılarak tamamlanmışsa aylığa hak kazanabilecekler.

Türkiye’de çalışması bulunmayan (ne zaman ölürse ölsün) ölen sigortalıların hak sahipleri ise 1800 gün borçlanma yaparak Bağ-Kur (4/b) kapsamında aylığa hak kazanabilirler.

Aynı şekilde hak sahiplerine bağlanan kısmi aylıkların tama çıkartılmasında da 1800 gün prim ödeme şartı aranacaktır. Ancak, 506 sayılı Kanunda öngörülen 5561 sayılı Kanun gereğince 2008 yılı Ekim ayı başından önce ölen sigortalının hak sahiplerine aylık bağlanmasında ve kısmi aylıkların tama çıkartılmasında 5 yıllık sigortalılık süresi içinde 900 gün prim ödeme gün şartının yerine getirilmesi yeterli olacaktır.

Borçlandıkları yurtdışı süreler dikkate alınarak kısmi aylıkları tam aylığa yükseltilen hak sahipleri, ölenin varsa askerlik hizmetini borçlanmaları halinde akit ülkeden ölüm aylığına hak kazanıyor iseler (Ör: Almanya’dan) bunların talepleri halinde askerlik hizmetleri borçlandırılacaktır. Bu şekilde borçlandırılan askerlik süresi sadece sosyal güvenlik sözleşmeleri kapsamında ilgili akit ülkeye hizmet olarak bildirilecek, almakta oldukları aylıkların yükseltilmesinde değerlendirilmeyecektir.Böylelikle bulundukları ülkelerde de ülke mezuatına göre ölen sigortalıdan dul veya yetim aylığı almaya hak kazanabilecekler.

Borçlanma bedelleri tahakkuk ettirilip kendilerine tebliğ edilen hak sahibi bu bedeli tebliğden itibaren 3 ay içerisinde ödeyecektir. Askerlik ve doğum borçlanmalarında ise ödeme süresi 1 aydır. Bedel bu sürede ödenmezse tamamı, bir kısmı yatırılmış ise kalan kısmı için borçlanma işlemi iptal edilecektir. Yani ödeme için taksit imkanı bulunmamaktadır.

AYLIĞA NE ZAMAN HAK KAZANILACAK?Ölen sigortalının yurtdışında geçen sürelerini Kanuna göre borçlanan hak sahiplerinin aylıkları, borcun tamamını ödedikten sonra yapacakları yazılı tahsis taleplerini takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.

AYLIK BAĞLANAN HAK SAHİPLERİ YURTDIŞINDA ÇALIŞABİLİRLER Mİ?

Kanunda, hak sahiplerine aylık bağlanabilmesi için yurda “kesin dönüş” zorunluluğunun gerektiğine dair herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle, hak sahiplerine borçlandıkları sürelere istinaden aylık bağlanmasında; kesin dönüş, yani yurtdışındaki sigortalı işinden ayrılma, ikamete dayalı sigorta ya da sosyal yardımın sona erme şartı aranmayacak, ancak, Türkiye’de haklarında uygulanacak olan sosyal sigorta mevzuatının öngördüğü şartlar aranacaktır.

Yani dul olan hak sahibi eş yurtdışında çalışsa da başkaca gelirleri olsa da (Ör: Emekli aylığı, sosyal yardım) dul maaşını alabilecek. Yetim maaşında ise yurtdışında çalışmak yetim aylığı almaya engel olacaktır.

Yurtdışı hizmetlerini borçlanarak aylık bağlanan hak sahiplerinin, sosyal güvenlik kanunlarına göre aylık alma şartlarının devam edip etmediğinin tespitinde “Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği”nde yer alan yoklama işlemleri ile ilgili hükümler uygulanacaktır.

HAK SAHİPLERİ AYLIK BAĞLATMAK İÇİN HANGİ BELGELER İLE KURUMA BAŞVURACAK?
Hak sahiplerinin sadece Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde öngörülen “Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi” ile Kuruma başvurmaları yeterli olacak, bunlardan ayrıca “3201 sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi” istenmeyecektir 

08/5/1985 tarihli ve 3201 sayılı “Yurtdışında Çalışan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun”, 22/5/1985 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak aynı tarih itibari ile yürürlüğe girmiştir. Bu kanunla, Türk vatandaşlarının yurt dışında geçen sürelerinin borçlanma yoluyla sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Borçlanma kapsamındaki süreler

– Yurtdışında geçen sigortalılık süreleri,
– Bu süreler arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri,
– Ev kadını olarak geçen sürelerdir.
Borçlanma kapsamında olmayan yurtdışı süreleri
– Yurtdışında 18 yaşın doldurulmasından önce, Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce veya Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra geçen sigortalılık, işsizlik ve ev kadını olarak geçen süreler borçlanma kapsamında değildir.
– Ülkemizdeki sosyal güvenlik kanunlarına göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları kapsamında geçen sürelerle çakışan yurtdışı süreleri borçlanma kapsamında değildir.
– İkili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre kendilerine kısmi aylık bağlanmış olanların yurtdışında geçen sigortalılık süreleri arasında ve bu sürelerin bitim tarihinden sonraki işsizlik sürelerinin de, 3201 sayılı Kanuna göre borçlandırılmasına imkân bulunmamaktadır.

Yurtdışı borçlanma için aranan şartlar

– Türk vatandaşı olmak,
– Borçlanma kapsamındaki yurtdışı sürelerini belgelendirmek,
– Yazılı istekte bulunmak.
Yurtdışında geçen sürelerin borçlandırılmasına ilişkin yazılı talep, genelge eki “Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesi”nin usulüne göre doldurulup imzalandıktan sonra doğrudan yada posta yolu ile Kurumun ilgili ünitesine verilmesi ile yerine getirilir.
Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesi örnekleri yurtiçinde Kurum üniteleri, yurtdışında ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği yada Ataşeliklerinden temin edilebileceği gibi, Sosyal Güvenlik Kurumunun www.sgk.gov.tr Internet adresinde bulunan “Yurtdışı/Form ve Dilekçeler” bölümünden indirilebilir.

Not: Borçlanmak için ayrıca yurda dönüş şartı aranmadığından yurtdışında iken borçlanma başvurusunda bulunanlar da, borçlanma hakkından 3201 sayılı Kanunun öngördüğü şartlarla yararlanabilirler.

Borçlanma için gereken belgeler

Yurtdışı borçlanmalarda belgelendirme şartına ilişkin yükümlülüğün yerine getirilmesini sağlayan belgeler; sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilen veya akdedilmeyen ülkelere ve ülke ayrımı yapılmadan ev kadını olarak geçen sürelere ilişkin olmak üzere farklılık göstermektedir.

Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Akdedilen Ülkelerde Geçen Sürelerin Borçlandırılabilmesi İçin İbrazı Gereken Belgeler:

– Çalışılan ülkede bağlı bulunulan sigorta merciinden alınacak hizmet cetveli veya sigorta kartlarından,
– Sigortalıların çalıştıkları iş yerlerinin resmi kuruluşlara ait olması veya resmi kuruluşlarca ya da kamu kurumu olarak kabul edilen kuruluşlarca düzenlenmesi halinde, belgelerin ayrıca tasdikine gerek kalmaksızın; çalışılan ülkede işyerinin ait olduğu belediyelerce düzenlenmiş hizmet belgeleri, vergi dairelerince çalışılan sürelere ilişkin düzenlenmiş belgeler, iş bulma kurumlarınca işsizlikte geçen sürelere ilişkin verilen belgeler, ilgili meslek kuruluşları veya birliklerince veya diğer resmi kuruluşlarca verilen hizmet belgelerinden,
– Yurtdışında kendi adına ve hesabına çalışanların bağlı oldukları vergi dairesi, ilgili meslek kuruluşu veya birliklerince verilen hizmet belgesinden,
– Bulunulan ülkelerdeki Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgelerinden,
durumlarına uygun olan belgenin Kuruma ibraz edilmesi gerekir.

Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Akdedilmemiş Ülkelerde Geçen Sürelerin Borçlandırılabilmesi İçin İbrazı Gerekli Belgeler:

– Bulunulan ülkelerdeki Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgelerinden,
– Yurtdışında çalıştıkları iş yerlerinden alacakları hizmet sürelerini gösterir bonservisleri ile birlikte pasaportlarında bulunan çalışma izinlerinin tercümelerinden,
– Gemi adamları, çalıştıkları geminin bayrağını taşıdıkları ülkelerde bulunan Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerinden alacakları ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgelerini veya iş yerlerinden alacakları sigortalılık sürelerini gösterir bonservisleri ile gemilerde çalıştıklarını gösterir belgelerde kayıtlı bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri yada pasaportlarında çalışma süreleri ile örtüşen giriş-çıkış tarihlerini gösterir sayfaların örneklerinden,
durumlarına uygun olan belgenin Kuruma ibraz edilmesi gerekir.

Ev kadını olarak geçen sürelerin borçlanmasında, ibrazı zorunlu belgeler

Ev kadını olarak geçen süreler, ev kadınlarının yurtdışında oturduklarına dair alacakları ikamet belgesinin;
– Türkiye’de yeminli tercüme bürolarınca veya yurtdışında bulunan Türk temsilciliklerince akredite edilmiş tercümanlarca yapılmış ve ilgili temsilcilikçe onaylanmış tercümesinden,
– Çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlik veya ataşeliğinin bulunduğu Türk temsilciliklerince ikamet belgesine istinaden düzenlenecek belgeden,
– Yukarıdaki belirtilen ikamet belgesi temin edilemiyorsa yurtdışına çıkış ve yurda giriş tarihlerinin, fotoğraf ve künye bilgilerinin bulunduğu pasaport sayfalarının fotokopisi ya da emniyet müdürlüklerinden alacakları yurda giriş-çıkış çizelgesinden,
biri ile belgelenmesi gerekir.

Yurtdışında geçen sürelerin tamamını borçlanmak zorundalığı var mı ?

– Yurtdışında geçen sürelerden tamamının borçlanılmasında bir zorunluluk yoktur.
– Başvuru sahipleri, bu sürelerin tamamını borçlanma isteğinde bulunabilecekleri gibi, bir kısmını ya da aylık bağlamaya yetecek bölümünü borçlanma talebinde de bulunabilirler. Bu konudaki tercihin, başvuru sırasında yazılı olarak belirtilmesi gerekir.
– Ayrıca, kısmi borçlanmalarda borçlanılmayan süreler, yeni bir başvuru ile borçlanılabileceği gibi, borçlanma başvuru tarihinden sonra yurtdışında geçen süreleri bulunanların da, bu süreleri borçlanma hakları bulunmaktadır.

Yurtdışı sürelerinin borçlandırılabilmesi için başvurulması gereken sosyal güvenlik statüsü

Yurtdışında geçen sigortalılık, işsizlik ve ev kadını olarak geçen sürelerin borçlandırılmasında Türkiye’de son defa;
– Sosyal Güvenlik Kurumuna tabi çalışması olanların, bu Kuruma,
– 506 sayılı Kanunun geçici 20’nci maddesine tabi sandıklardan birine tabi çalışması olanların, ilgili sandığa, başvurmaları gerekir.
– Türkiye’de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması bulunmayanların borçlanma işlemleri, Sosyal Güvenlik Kurumunca sonuçlandırıldığından bu durumdakilerin borçlanma talepleri de bu Kuruma yapılmalıdır.
– Kendilerine veya hak sahiplerine sosyal güvenlik sözleşmesi uygulanmak suretiyle kısmi aylık bağlanmış olanların borçlanma başvuruları ise aylığı bağlayan sosyal güvenlik kuruluşuna yapılması gerekir.

Müracaat yeri

Sosyal Güvenlik Kurumunca sonuçlandırılacak olan borçlanmaların Kurumun hangi birimine yapılmasındaki genel kural, son defa Türkiye’de geçen çalışmaların sigortalılık haline göre belirlenmektedir.
Buna göre, Türkiye’de son defa;
– Hizmet akdi veya kendi nam ve hesabına bağımsız kapsamında çalışması bulunanlarla hiç çalışması bulunmayanların, ikametgâhlarının bulunduğu yerdeki sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerine,
– Kamu görevlisi kapsamında çalışması bulunanların, “SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yurtdışı Hizmetler Daire Başkanlığı – Mithappaşa Caddesi No:7 Sıhhıye/ANKARA adresine”,
yazılı olarak başvurmaları gerekir.
Yurtdışında çalışmakta iken veya yurda kesin dönüş yaptıktan sonra ölenlerin yurtdışında geçen sigortalılık süreleri ile ev kadınlığında geçen sürelerin borçlandırılması için hak sahiplerince yapılacak başvurular da, ölenin Türkiye’deki sigortalılık statüsü dikkate alınarak, Sosyal Güvenlik Kurumunun yukarıda açıklanan birimlerine yapılmalıdır.

Sosyal güvenlik sözleşmelerine göre kısmi aylık alanların borçlanma müracaatları

Sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle kısmi aylıkları;
-Devlet memurları için öngörülen mevzuata göre bağlananlar yurtdışı borçlanma başvurularını, “SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yurtdışı Hizmetler Daire Başkanlığı Mithatpaşa caddesi No: 7 Sıhhiye – ANKARA”,
-Türkiye –Almanya Sosyal Güvenlik Sözleşmesi uygulanmak suretiyle kısmi aylıkları, hizmet akdi ile veya kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar için öngörülen mevzuata göre bağlanan, sigortalılar ile hak sahipleri yurtdışı borçlanma başvurularını aylığı bağlayan sosyal güvenlik il müdürlüklerine/merkezlerine,
-Türkiye –Almanya Sosyal Güvenlik Sözleşmesi haricindeki sosyal güvenlik sözleşmelerine göre kısmi aylıkları, hizmet akdi ile kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar için öngörülen mevzuata göre bağlanan, sigortalılar ile hak sahipleri yurtdışı borçlanma başvurularını SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yurtdışı Hizmetler Daire Başkanlığı Mithatpaşa caddesi No:7 Sıhhiye – ANKARA,
adresine yapmaları gerekir.

Yurtdışı sürelerine ait borçlanma miktarının belirlenmesi

Daha önce borçlanılacak her bir gün için 3,5 dolar üzerinden tahakkuk ettirilen borç tutarı, 8/5/2008 tarihinden sonra yapılan veya yapılacak olan başvurular için geçerli olmak üzere değiştirilmiştir.
Buna göre, başvuru tarihindeki 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesinde belirtilen prime esas asgari ve azamî günlük kazanç arasında seçilecek günlük kazancın yüzde 32’si, borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilen borç tutarıdır.
3201 sayılı Kanun uygulaması yönüyle 8/5/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddenin birinci fıkrasında günlük kazancın alt sınırı, İş Kanunu gereğince 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen bir aylık brüt asgarî ücretin otuzda biri, üst sınırı ise günlük kazanç alt sınırının 6,5 katı olarak belirlenmiştir.
Yurtdışı sürelerinin borç tutarının hesabında kullanılması ile sınırlı olmak üzere buradaki alt sınırı yeniden belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.
Bu durumda, Kuruma ödenecek olan borçlanma tutarı, başvuru tarihinde geçerli olan günlük prime esas kazancın alt ve üst sınırları arasında kalmak kaydıyla başvuru sahibince seçilen kazancın yüzde 32’sinin borçlanılmak istenen gün sayısı ile çarpımı kadardır.
Başvuru tarihi, borçlanma talebine ilişkin dilekçenin Kurum kayıtlarına geçtiği tarihtir. Ancak, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta olarak gönderilen yurtdışı borçlanma taleplerinde, dilekçenin postaya verildiği tarih, başvuru tarihi olarak kabul edilir.

Örnek borçlanma tutarı hesabı

17/01/2011 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuru yapıldığını ve yurtdışında geçen 10 yıllık sigortalılık süresinin 35,00 TL prime esas kazanç üzerinden borçlanma talebinde bulunulduğunu varsayalım. Bu durumda ödenmesi gereken borç tutarı:
Borçlanma talebinde bulunduğumuz tarih itibari ile geçerli olan günlük prime esas kazancın alt sınırı 29,55 TL, üst sınırı ise bunun 6,5 katı, yani 192,08 TL’dir. Seçilen prime esas kazanç alt ve üst sınırlar arasında bulunduğundan borcumuzun tespitinde öncelikle yüzde 32 oranı uygulanmak sureti ile bir günlük borç miktarı, daha sonra bu miktar 3600 ile çarpılarak 10 yıllık borç miktarı hesaplanacaktır.
Buna göre, bir günlük borçlanma miktarınız 35 x %32 = 11.20 TL, 10 yıllık borçlanma karşılığı ödenecek miktar ise 11,20 x 3600 = 40.320.- TL’dir.

Borçlanma miktarının ödenmesinde süre

08/5/2008 tarihinden sonra yapılan borçlanma başvurularında tahakkuk ettirilen prim borcunun tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içinde ödenmesi gerekmektedir.
Tahakkuk ettirilen borç tutarı, ilgiliye iadeli taahhütlü olarak tebliğ edilir. Posta alındısının ilgiliye teslim edildiği tarih, borcun tebliğ tarihidir.
Borcun, yukarıda belirtilen tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödenmemesi halinde, borçlanma işlemi geçersiz sayılır. Üç aylık süre içerisinde borcun bir kısmının ödenmesi halinde, ödenen miktara isabet eden süre geçerli sayılır.
Borcun bir kısmını veya tamamını ödemeyenlerin, bu sürelerinin 3201 sayılı Kanuna göre değerlendirilmesi, yeniden yazılı başvuruda bulunmaları ve tahakkuk eden borç miktarını süresi içinde ödemeleri şartına bağlıdır.
08/5/2008 tarihinden önce yurtdışı borçlanma başvurusunda bulunanlardan; borç tahakkuku ile ilgili işlemleri devam edenler, borç tahakkuku yapılmış olanlar ve tahakkuk ettirilen borçlarının tamamını ödemeyenler borçlarını günlüğü 3,5 Amerikan Doları üzerinden ödeyebilirler.
Bu borçlanmaların ödenmesinde süre şartı bulunmadığından 08/05/2008 tarihinden sonra yapılan ödemeler geçerli sayılır.

Borçlanmadan vazgeçmek mümkün mü ?

Tahakkuk ettirilen borcun tamamını veya bir kısmını ödeyenlerden borçlanmalarının iptal edilmesi için başvuruda bulunanların ödedikleri borçlanma tutarının tamamı faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilir.
Borçlandıkları hizmetleri ile malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalılar ile ölüm aylığı bağlanamayan hak sahiplerine başvuruları halinde ödenen borçlanma tutarının tamamı faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilir.
Ancak, borçlandıkları hizmetler dikkate alınarak aylık bağlanmış olanlar borçlanma talebinden vazgeçemezler ve bunların ödedikleri borçlanma tutarı iade edilmez.

Borçlandırılan süreler, Türkiye’deki hangi sigortalılık statüsüne göre nasıl değerlendirilir?

Yurtdışı borçlanmasına dair süreler, ilgilinin Türkiye’de sigortalılığı varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılığı yoksa 5510 sayılı Kanuna göre kendi nam ve hesabına bağımsız çalışma kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilir.
Türkiye’de sosyal güvenlik kanunlarına tabi sigortalılığı bulunanların borçlanılan süreye ait gün sayısı, prim ödeme gün sayıları veya hizmetlerine eklenir.

Borçlandırılan süreler, Türkiye’deki sigortalılık süresinin başlangıcına etkisi

Aylığa hak kazanmak için 5510 sayılı Kanunun 38 inci maddesinin üçüncü fıkrasında tanımlanan anlamda belli bir sigortalılık süresi şartının yerine getirilip getirilmediğinin tespitinde geçerli olmak üzere;
– Türkiye’deki sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülür.
– Türkiye’de sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi hizmeti bulunmayanların sigortalılıklarının başlangıç tarihi, borçların tamamen ödendiği tarihten, sigortalı ölmüş ise ölüm tarihinden, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülmek suretiyle tespit edilir.
– Birden fazla yurtdışı hizmet borçlanması yapılması durumunda da sigortalılık süresi başlangıcı, borcun en son ödendiği tarihten, borçlanılan toplam gün sayısı kadar geriye götürülerek belirlenir.
– Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülkelerdeki hizmetlerini borçlananların, sözleşme yapılan ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih, ilk işe giriş tarihi olarak dikkate alınmaz.

Borçlandırılan sürelere göre aylık bağlanması için aranan şartları

Borçlanılan sürelere göre malullük, yaşlılık veya emekli aylığı bağlanabilmesi için;
– Yurda kesin dönülmüş olması,
– Tahakkuk ettirilen borçtan aylık bağlanmasına yetecek en az süre/gün karşılığı kadar ödeme yapılması,
– Mülga sosyal güvenlik kanunların/kanunlarının yürürlükteki veya 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre aylığa hak kazanılmış olması,
– Kuruma yazılı başvuruda bulunulması, şarttır.

Not: Buradaki “kesin dönüş” ibaresi, aylık tahsis talebinde bulunanların yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesini, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almamaları durumunu ifade etmekte olup, mutlak ifadesi ile yurda giriş yaptıktan sonra bir daha yurtdışına çıkmama durumunda kullanılmamaktadır.

 Bağlanan aylıkların başlama tarihi

Yukarıda belirtilen şartları yerine getirenlerin aylıkları, yazılı talepte bulundukları tarihi takip eden aybaşından başlar.

Borçlanılan Sürelere Göre Aylığa Hak Kazananların, Aylıklarının Bağlanması İçin İbrazı Gereken Belgeler

Borçlanılan yurtdışı sürelerine göre;
– Malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlanabilmesi için “Tahsis Talep, Beyan ve Taahhüt Belgesi’ne ek olarak “3201 sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi” ve yurtdışında çalıştığı işyerinden ayrıldığını, varsa ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneğinin sona erdiğini gösterir belgenin,
– Ölüm aylığı bağlanabilmesi için “Tahsis Talep, Beyan ve Taahhüt Belgesi” ile birlikte aylık bağlanacak olan hak sahibinin durumuna uygun olan belgelerin (öğrenci belgesi, kazanç belgesi, sağlık kurulu raporu ),
ibraz edilmesi zorunludur.
Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi ile 3201 sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi örnekleri, Kurumun ilgili ünitelerinden temin edilebileceği gibi, başvuru sahiplerince Sosyal Güvenlik Kurumununwww.sgk.gov.tr Internet adresinde bulunan “Yurtdışı/ Form ve Dilekçeler” bölümünden indirilebilir.

Aylık talebi için kuruma başvurabilecekler

– Aylık başvurularında bizzat müracaat etme şartı kaldırılmıştır. Gerekli belgeler, usulüne uygun doldurulup imzalandıktan sonra Kurumun ilgili ünitesine doğrudan başvuru yoluyla verilebileceği gibi, yurtiçi veya yurtdışından posta yolu ile de gönderilebilir.
– Sadece yurtdışından başvuruda bulunacak olanlar için güncel tarihli hizmet belgesinin ibrazı istenmektedir.
– Tahsis talep tarihinden önceki bir ay içinde düzenlenen hizmet belgeleri, güncel tarihli belge olarak kabul edilmektedir.
– Yurda kesin dönüş yaptıktan sonra aylık talebinde bulunanların ibraz edecekleri hizmet belgesinin ise güncel tarihli olmasında bir zorunluluk bulunmamaktadır.

Sosyal güvenlik sözleşmesine göre kısmi aylık almakta iken yurtdışı hizmet borçlanması yapanların aylıkları hangi tarih itibarı ile tam aylığa dönüştürülür?

Sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle kısmi aylık almakta iken yurtdışı hizmet borçlanması yapanların kısmi aylıkları;
– Borcun ödendiği tarih kesin dönüş tarihinden önce ise kesin dönüş tarihini,
– Borcun ödendiği tarih kesin dönüş tarihinden sonra ise borcun ödendiği tarihi,
takip eden aybaşından itibaren, tam aylığa yükseltilir.

Yurtdışı borçlanma yoluyla bağlanan aylıkların kesildiği haller

Yurtdışında sigortalılık veya ev kadını olarak geçen sürelerini borçlanarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı aylığa/ hak kazananların, bu aylıkları;
– Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış olup olmadığına bakılmaksızın herhangi bir ülkede çalışmaya, ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneği almaya başladıkları,
– Türkiye’de sosyal güvenlik kanunlarına göre sigortalı olarak çalışmaya başladıkları,
tarihten itibaren kesilir.

Yurtdışına çıkışın Kuruma bildirimi

Borçlandıkları süreler dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananlardan altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulunmuş olanlar, yurtdışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneği alıp almadıklarını gösterir belgeleri, “3201 sayılı Kanuna Göre Aylık Alanlara Mahsus Yoklama Belgesi” ile birlikte söz konusu altı aylık sürenin dolduğu tarihten sonra üç ay içinde Kuruma vermek zorundadırlar.
Altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulundukları halde, yukarıda belirtilen belgeleri, yine yukarıda belirtilen süre içinde Kuruma vermediği tespit edilenlerin aylıkları, bildirim yapılmaksızın söz konusu belgelerin intikaline kadar durdurulur.
Bu şekilde aylıkları durdurulanların Kuruma ibraz edecekleri belgelerden yada Kurumca yapılacak olan araştırma sonucunda, yurtdışında;
– Çalışmadıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almadıkları tespit edilenlerin aylıkları, durdurulduğu tarihten geçerli olmak üzere ödenir.
– Çalıştıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneği aldıkları tespit edilenlerin aylıkları çalışmaya başladıkları tarihten geçerli olmak üzere kesilir, yersiz yapıldığı tespit edilen ödemeler, 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesi hükümlerine göre geri alınır.

Borçlanılan yurt dışı süreleri dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananlar hakkında kurumca yürütülecek olan yoklama işlemleri

Borçlandıkları süreler dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananların aylık alma şartlarının devam edip etmediği hususu, Kurumca, gerekli görülen zaman ve hallerde araştırılabilir.
Kurum, Kanuna göre malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananların altı aydan daha uzun süre ile yurt dışında bulunup bulunmadıklarını, her yıl Emniyet Genel Müdürlüğünden alınacak kayıtlarla tespit eder. Söz konusu uygulamanın kapsamı, şekli ve diğer usul ve esasları Kurum ile Emniyet Genel Müdürlüğü arasında yapılan olan protokolle belirlenir.

Kesilen aylıklar, hangi durumda yeniden Bağlanır ve sonradan geçen çalışmalar nasıl değerlendirilir?

Aylığı kesilenlerden yurtiçinde veya yurtdışında çalışması sona erenlerin veya yurtdışında ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneği alanlardan bu ödenek ve yardımları sona erenlerin, aylıklarının tekrar ödenmesi için yazılı talepte bulunmaları halinde, talep tarihini takip eden ay başından itibaren aylıkları tekrar ödenmeye başlanır.
Aylıkları tekrar ödenmeye başlananların, çalışmaları;
– Yurtiçinde geçmişse, bu çalışmalar da dikkate alınarak aylıklar, ilgili sosyal güvenlik kanunlarındaki hükümlere göre hesaplanarak,
– Yurtdışında geçmişse, kesildiği tarihteki aylığı, ikinci fıkrada belirtilen aylığın başlangıç tarihine kadar ilgili sosyal güvenlik kanunlarındaki artış hükümlerine göre yükseltilerek, yeniden bağlanır.
Aylığın kesildiği tarihten sonra yurtdışında geçen sigortalılık sürelerinin yeniden aylık bağlanmasında değerlendirilmesi, bu sürelerin 3201 sayılı göre borçlanılmasına bağlıdır.

ANKARA YURTDIŞI EMEKLİLİK SOSYAL GÜVENLİK UZMANIMIZ  NEVZAT BAYDAR 

SİZ EMEKLİLİGE İLK ADIMINIZI ATIN BİZ HAKKINIZI ARAYALIM TEL:.0312.431.60.62 0312.431.60.67  :0532.446.73.77 :0532.799.16.69